Η Σύγκρουση Ελλήνων και Αρμενίων στα Ιεροσόλυμα

 

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης
Ομ. Καθηγητής Α.Π.Θ

Η Σύγκρουση Ελλήνων και Αρμενίων στα Ιεροσόλυμα
                            Ποιοι έχουν δίκαιο;                                

 
1. Εξισώνονται θύτες και θύματα, επιτιθέμενοι και αμυνόμενοι,       
αιρετικοί και Ορθόδοξοι

       Εξένισαν και εξέπληξαν πολλούς οι μεταδοθείσες από τις τηλεοράσεις και το Διαδίκτυο ει- κόνες της σύγκρουσης Ελλήνων και Αρμενίων κληρικών και μοναχών προ του Παναγίου τάφου. Πρόκειται ασφαλώς για λυπηρό γεγονός, εκ πρώτης όψεως καταδικαστέο και απορριπτέο, αφού οι μαθητές και οπαδοί του πράου και ειρηνικού Ιησού Χριστού, πολύ περισσότερο εξ αυτών κληρικοί και μοναχοί, πρέπει να είναι πράοι, επιεικείς και ειρηνικοί, μη ανθιστάμενοι, ακόμη και όταν τους επιτίθενται, στρέφουν και το αριστερό μάγουλο σ' αυτόν που τους ραπίζει το δεξιό, χωρίς να ανταποδίδουν το κτύπημα (βλ. σημ. 1).
       Έτσι πρέπει όντως να συμπεριφέρονται οι χριστιανοί σε προσωπικό επίπεδο, όταν προσωπικά θίγονται και αδικούνται. Δεν πρέπει να ανθίστανται, ούτε πολύ περισσότερο να ανταποδίδουν κτυπήματα, ακόμη και όταν απειλείται η ζωή τους, διότι όπως επιγραμματικά το διετύπωσε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και το ανέπτυξε θαυμάσια σε ομότιτλο έργο του: "Τον εαυτόν μη αδικούντα ουδείς παραβλάψαι δύνανται". Το πράγμα όμως αλλάζει, όταν προσβάλλονται τα όσια και τα ιερά, όταν βλασφημείται ο Θεός, "όταν Θεός η κινδυνευόμενον", κατά την σταθερή πατερική θέση. Τότε οι πράοι και ειρηνικοί Χριστιανοί γίνονται μαχητικοί και αγωνιστικοί, αποκρούουν και απομακρύνουν τους βλάσφημους, όπως έπραξε ο ίδιος ο Χριστός με οργή, όταν απεμάκρυνε τους εμπόρους από τον ναό του Σολομώντος. Όπως επί χίλια χρόνια έπραττε η Ρωμανία, το Βυζάντιο, αποκρούουσα τους εχθρούς του Σταυρού και ψάλλουσα το "Σώσον Κύριε τον λαόν σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις βασιλεύσει κατά βαρβάρων δωρούμενος και τον σον φυλάττων δια του Σταυρού σου πολίτευμα". Έτσι έπραξαν και πολλοί άγιοι αντιμετωπίζοντας αιρετικούς ή ασύστολα αμαρτάνοντες, όπως π.χ. ο άγιος Νικόλαος, που χαρακτηρίζεται ως "εικόνα πραότητος", ο οποίος κατά την διάρκεια της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (325), παρόντος του Μ. Κωνσταντίνου, ερράπισε τον Άρειο, που βλασφημούσε με την διδασκαλία του την θεότητα του Χριστού. Έτσι έπραξε και ο άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων, ο οποίος εξεδίωξε από τον ναό τον πανίσχυρο αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α΄ (379-395), μετά την φρικτή σφαγή επτά χιλιάδων Θεσσαλονικέων στον ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης (390), για να τον οδηγήσει σε μετάνοια και για να μην μιανθεί ο χώρος του ναού από τον υπεύθυνο της σφαγής χιλιάδων αθώων ανθρώπων.
       Ιστορικά και ηθικά το πράγμα είναι ολοφάνερο και ευδιάκριτο. Δεν εξισώνουμε τον θύτη και το θύμα, τον επιτιθέμενο και τον αμυνόμενο, τον ιδιοκτήτη αι τον κλέπτη, τον υβριστή και βλάσφημο με τον αγωνιζόμενο να σώσει και να προστατεύσει τα ιερά και τα όσια, τους βλασφήμους αιρετικούς και τους ευσεβείς Ορθοδόξους. Διαφορετικά όλοι οι δίκαιοι αγώνες μικρών και αδύναμων λαών εναντίον πανίσχυρων και αδίστακτων κατακτητών έπρεπε να καταδικασθούν, και να τεθούν στην ίδια μοίρα θύτες και θύματα. Να καταδικασθούν π.χ. όχι οι Τούρκοι που καταδυνάστευσαν επί αιώνες τους Έλληνες και τους ανάγκαζαν να εξισλαμισθούν, αλλά οι ήρωες του 1821 που απετίναξαν τον τουρκικό ζυγό. Όχι οι Αμερικανοί και οι Νατοϊκοί που ρήμαξαν στις ημέρες μας την Ορθόδοξη Σερβία, αλλά η Σερβία που αντιστάθηκε. Όχι ο Αττίλας στην Κύπρο που κατέλαβε, πανταχόθεν υποστηριζόμενος, και κατέχει αδίκως και παρανόμως το μισό νησί, αλλά οι αντισταθέντες και ανθιστάμενοι Κύπριοι. Όχι οι Σκοπιανοί, που στηριζόμενοι στην Αμερική και στον πάπα επιχειρούν να κατοχυρώσουν την ολοφάνερη κλοπή του ονόματος Μακεδονία, αλλά οι ανθιστάμενοι και διαμαρτυρόμενοι για τον ολοφάνερο σφετερισμό και την κακοποίηση της Ιστορίας Έλληνες. Να καταδικασθούν τέλος όχι οι αιρετικοί που ενόθευσαν και παραποίησαν την διδασκαλία του Χριστού, των Αποστόλων και των Πατέρων, αλλά οι άγιοι Πατέρες που αγωνίσθηκαν και έσωσαν την Ορθοδοξία, δια των αιώνων.

 

2. Τουλάχιστον αμαθείς, αν μη κακόβουλοι ή και εξαγορασμένοι

       Η ηθική αξιολόγηση της σύγκρουσης Ελλήνων και Αρμενίων, μπροστά στον Πανάγιο τάφο, δυστυχώς δεν έλαβε υπ' όψιν, αγνόησε, τις ολοφάνερες και εύλογες αυτές αρχές του δικαίου και της Ηθικής. Οι περισσότεροι από τους δημοσιογράφους στα έντυπα και στα ηλεκτρονικά δημοσιογραφικά μέσα δεν γνωρίζουν την ιστορία των Αγίων Τόπων, το καθεστώς των Αγίων Προσκυνημάτων (status Quo), ποιοι είναι οι ιδρυτές και ιδιοκτήτες, οι νόμιμοι εκκλησιαστικά κάτοχοι της Αγίας Γης, και ποιοι οι κατακτητές και οι σφετεριστές αλλοτρίων πραγμάτων και δικαίων, ποιοι είναι οι Ορθόδοξοι και ποιοι οι αλλόδοξοι και αιρετικοί. Πολύ συχνά ακούγαμε αμαθείς δημοσιογράφους να χαρακτηρίζουν τους Αρμενίους ως Ορθοδόξους, και να παρουσιάζεται ψευδώς η σύγκρουση ως ενδοοικογενειακή υπόθεση της Ορθοδοξίας, ως σύγκρουση μεταξύ Ορθοδόξων Ελλήνων και Ορθοδόξων Αρμενίων, με συνέπεια να μειώνεται η αγανάκτηση και να αυξάνει η λύπη των Ορθοδόξων για την κακή εικόνα των ομοπίστων τους. Εις μάτην αγωνιζόταν αγιοταφίτης μοναχός, εμφανισθείς εις μερικά τηλεοπτικά κανάλια, να διορθώσει το λάθος και να πείσει τους δημοσιογράφους να μη χαρακτηρίζουν τους Αρμένιους ως Ορθοδόξους, γιατί είναι αιρετικοί μονοφυσίτες, που απέρριψαν την Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενική Σύνοδο (451 μ.Χ.), γι' αυτό και ονομάζονται επίσης αντιχαλκηδόνιοι ή Προχαλκηδόνιοι, αλλά και τις μετά ταύτα Οικουμενικές Συνόδους. Είναι δυνατόν να είναι Ορθόδοξος που απορρίπτει από τις επτά Οικουμενικές Συνόδους τις τέσσερις (Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄, και Ζ΄) και αναγνωρίζει μόνον τις τρεις (Α΄, Β΄, και Γ΄); Και προ παντός είναι δυνατόν να είναι Ορθόδοξος αυτός που δεν δέχεται ότι ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος, ότι δηλαδή στο ένα πρόσωπο του Χριστού, ενώθηκαν η θεία και ανθρώπινη φύση, ασυγχύτως, ατρέπτως, και αδιαιρέτως, και ότι μετά την ένωση παραμένουν αυτές οι δύο φύσεις ακέραιες, τέλειες, ασύγχυτες, και μπορούμε μετά την ένωση να μιλάμε για δύο φύσεις, τέλειο Θεό και τέλειο άνθρωπο; Οι Αρμένιοι, όπως και οι άλλοι Αντιχαλκηδόνιοι (Κόπτες, Αιθίοπες, Συροϊακωβίτες), ούτε την Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενική Σύνοδο και τις μετά ταύτα δέχονται, ούτε ανέχονται να γίνεται λόγος για δύο φύσεις μετά την ένωση, αλλά μόνο για μία, την θεία, που απορρόφησε την ανθρώπινη (Μονοφυσιτισμός) (βλ. σημ. 2). Εμάς που δεχόμαστε τις δύο φύσεις του Χριστού μας απορρίπτουν ως δυοφυσίτες και Νεστοριανούς.
       Χαιρέκακα οι έξυπνοι Προτεστάντες, αφού μέσα στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών μας ομαδοποίησαν όλους ως Ορθοδόξους, και εμάς δηλαδή και τους Αντιχαλκηδονίους Μονοφυσίτες, και μείς δεχθήκαμε αυτό το ξεπούλημα τους Ονόματος "Ορθόδοξοι", όπως γίνεται και με το όνομα της Μακεδονίας, τώρα δικαιολογημένα βάζουν σε ιστοσελίδα του διαδικτύου δύο γάτες να μαλώνουν και τις ονομάζουν "Ορθόδοξοι Έλληνες και Ορθόδοξοι Αρμένιοι". Δεν θα αγανακτούσαμε, αν κάποιοι στην διένεξη μας με τα Σκόπια εξίσωναν τις δύο πλευρές και έγραφαν"Σκοπιανοί Μακεδόνες" ή "Σλάβοι Μακεδόνες" και "Έλληνες Μακεδόνες"; Οι Έλληνες είναι Μακεδόνες και οι Μακεδόνες Έλληνες, οι Σλάβοι και οι Σκοπιανοί δεν ήσαν ούτε είναι Μακεδόνες. Και οι Μονοφυσίτες Αρμένιοι δεν μπορεί να είναι Ορθόδοξοι.
       Θα μπορούσε βέβαια να μην δώσει κανείς σημασία σε όλα αυτά και να μην ανοίξει ιστορικό και θεολογικό διάλογο με πρόσωπα που φαίνεται ότι αγνοούν, δεν μπορούν καν να συλλαβίσουν την ιστορική θεολογική γλώσσα. Επειδή όμως έστω και έτσι δίδεται η ευκαιρία να πληροφορηθούν οι πολλοί βασικά πράγματα, ακόμη και οι αγνοούντες και όχι εξωνημένοι δημοσιογράφοι, θεωρήσαμε καλό να παρουσιάσουμε σύντομα την ιστορία και την διαμόρφωση του καθεστώτος των Αγίων Προσκυνημάτων, για να φανούν οι αγώνες και οι θυσίες των Αγιοταφιτών εναντίον των αδίκων και παρανόμων διεκδικήσεων των Λατίνων εν πρώτοις και μαζί με αυτούς, πάντοτε επιθετικότερα και θρασύτερα, των Αρμενίων. Την απόφαση αυτή ενίσχυσε ένα αναπάντεχο σχόλιο της χαριτωμένης, αγωνιστικής και αιχμηρής κατά των κακώς εχόντων και κρατούντων επαρχιακής εφημερίδος "Αντιφωνητής", η οποία αποτελεί τιμή και καύχημα για την Ακριτική Θράκη, γιατί επιδεικνύει πολύ ευαισθησία και αντικειμενικότητα σε εθνικά θέματα. Τα Πανάγια Προσκυνήματα των Αγίων Τόπων είναι πρωτίστως εκκλησιαστικό, αλλά συγχρόνως είναι και μέγιστο εθνικό θέμα. Στεναχωρηθήκαμε λοιπόν, όταν στο φύλλο του "Αντιφωνητή" της 16.11.2008, στο οπισθόφυλλο και στην στήλη "Αντιφωνήματα" διαβάσαμε το εξής απρόσμενο σχόλιο: "Για τέταρτη χρονιά είχαμε συμπλοκές Ελλήνων και Αρμενίων κληρικών στα Ιεροσόλυμα. Αυτή η υπέρτατη άμφω ξεφτίλα πότε θα τελειώσει";
       Υπάρχει στο σχόλιο μια υπέρτατη ιστορική και ηθική αδικία εις βάρος των Ελλήνων κληρικών, μία υπέρτατη άδικη εξίσωση ιδιοκτητών και κλεπτών, επιτιθεμένων και αμυνομένων, αιρετικών και Ορθοδόξων.
       Ενισχυθήκαμε, ακόμη περισσότερο, όταν στην εκπομπή "Εμπόλεμη Ζώνη", που μεταδόθηκε από το κανάλι Mega στις 30 Δεκεμβρίου, ώρα 12 το βράδυ, με θέμα τα επεισόδια μεταξύ Ελλήνων και Αρμενίων, ενώ περιμέναμε από ένα Ελληνικό κανάλι και από Έλληνες δημοσιογράφους να αποδώσουν το δίκαιο στους Έλληνες Αγιοταφίτες, όχι μεροληπτικά, αλλά αντικειμενικά, όπως προκύπτει από την ιστορία και από την εκκλησιολογία, αυτοί έστησαν την εκπομπή κατά τέτοιο τρόπο, ώστε όχι απλώς να εξισώνονται Έλληνες και Αρμένιοι, αλλά η πλάστιγγα να γέρνει υπέρ των Αρμενίων. Λυπηθήκαμε μάλιστα πολύ, όταν ακούσαμε επώνυμο καθηγητή, τον Χρήστο Γιανναρά, να ισχυρίζεται, ότι όλος αυτό ο ανταγωνισμός για τα Πανάγια Προσκυνήματα οφείλεται σε μια αντικειμενοποίηση, ειδωλοποίηση των πραγμάτων και ότι ο ίδιος δεν ξέρει σε ποια πλευρά βρίσκεται το δίκαιο. Ώστε λοιπόν ο νέος άγιος των Ορθοδόξων, μάρτυς Φιλούμενος ο Κύπριος, που κατεσφάγη από τους Εβραίους φυλάσσοντας το Φρέαρ του Ιακώβ, και που το σκήνωμα του με τη Χάρη του Θεού παραμένει άφθαρτο και θαυματουργεί, είχε ειδωλοποιήσει το προσκύνημα που εφύλαγε; Όσοι ασχολήθηκαν επιστημονικά και έζησαν εμπειρικά στους Άγιους τόπους, όπως ο μεγάλος Πατριάρχης Δοσίθεος Ιεροσολύμων, ο μεγάλος ιστορικός και αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, και πολλοί άλλοι μέσα από τις πηγές και τα κείμενα, και όχι μέσα από φαντασίες και συλλογισμούς, ξέρουν ποιος έχει δίκαιο. Ας δούμε όμως σύντομα τα πράγματα ιστορικά και νομοκανονικά.

 

    3. Η μόνη νόμιμη τυπικά Εκκλησία βάσει των ιερών κανόνων είναι το πατριαρχείο Ιεροσολύμων.

        Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων με το ιδιόμορφο καθεστώς διοικήσεώς του από την Αγιοταφιτική Αδελφότητα, από τους αποστολικούς ακόμη χρόνους, αλλά ιδιαίτερα από την εποχή το Μ. Κωνσταντίνου και της μητέρας του της αγίας Ελένης, στους οποίους οφείλεται η οικοδόμηση και η ανάδειξη όλων σχεδόν των προσκυνημάτων, είχε και έχει την αποκλειστική δικαιοδοσία επί της Αγίας Γης της Παλαιστίνης, και κατ' ακολουθίαν αναγνωρισμένη πλήρη κυριότητα εφ' όλων σχεδόν των Προσκυνημάτων, ως ένα από τα πέντε Πατριαρχεία, την γνωστή "Πενταρχία" των Πατριαρχών (Ρώμης, Νέας Ρώμης- Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων), που αποτελούσαν τον κορυφαίο θεσμό διοικήσεως της Εκκλησίας. Το καθένα από τα πέντε Πατριαρχεία είχε τοπικά περιορισμένη δικαιοδοσία, όπως έχουν και όλες οι Μητροπόλεις και επισκοπές. Απαγορεύεται αυστηρά από τους ιερούς κανόνες, και μάλιστα από κανόνες Οικουμενικών Συνόδων που υπογράφτηκαν από όλους, η υπερόρια επέμβαση κάποιου πατριάρχου σε δικαιοδοσία άλλης τοπικής εκκλησίας. Μέχρι του σχίσματος και της αποκοπής της Ρώμης από τα άλλα Πατριαρχεία δεν θα διενοείτο ο πάπας να εγείρει αξιώσεις επί των Προσκυνημάτων της Παλαιστίνης, διότι ως παραβάτης ιερών κανόνων θα υφίστατο τις προβλεπόμενες κυρώσεις. Όσοι Λατίνοι κληρικοί και μοναχοί μετέβαιναν στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσουν ή να εγκαταβιώσουν εκεί, έπρεπε να έχουν την ευλογία και έγκριση του Πατριάρχου Ιεροσολύμων.
       Ακόμη μετά την Αραβική κατάκτηση της Παλαιστίνης και παρά τους σποραδικούς διωγμούς και τις ληστρικές επιδρομές εναντίον μοναστηρίων, επισήμως το καθεστώς της πλήρους κυριότητος και ευθύνης του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων επί των Παναγίων Προσκυνημάτων όχι μόνον δεν διαταράχθηκε, αλλά αναγνωρίσθηκε, επικυρώθηκε και τηρήθηκε από τους Άραβες χαλίφες. Ο Χαλίφης Ομάρ που κατέλαβε τα Ιεροσόλυμα (638) παρέδωσε στον Πατριάρχη Σωφρόνιο τον περίφημο Αχτιναμέ, έγγραφη δηλαδή συνθήκη, με την οποία χορηγούσε στο "βασιλικό" έθνος των Ρωμαίων (=Ελλήνων) ασφάλεια ζωής, ελευθερία άσκησης των της θρησκείας και πλήρη κυριότητα επί των Προσκυνημάτων, όπως συνέβαινε μέχρι τότε, ως και υπαγωγή όλων των άλλων Χριστιανών υπό τον πατριάρχη Ιεροσολύμων: "Και εις το είναι τα λοιπά εκεί ευρισκόμενα χριστιανικά έθνη Νασαρίδων, ήτοι Ναζωραίων (οίον Ίβηρες και Χαμπέσιοι) και εκείνη οίτινες έρχονται χάριν προσκυνήσεως Φράγκοι, Κόπται, Συριανοί, Αρμένιοι, Νεστοριανοί, Ιακωβίται και Μαρωνίται υποκείμενη και ακόλουθοι εις τον ρηθέντα Πατριάρχην και αυτός πρωτεύει και να προηγείται αυτών" (βλ. σημ. 3).

4. Οι Λατίνοι κατακτητές και σφετεριστές

         Τα πράγματα άλλαξαν μετά το σχίσμα και στις σταυροφορίες, τον 11ο και 12ο αιώνα. Ο πάπας μετέβαλε το πρωτείο τιμής σε πρωτείο εξουσίας και δικαιοδοσίας εφ' όλου του χριστιανικού κόσμου, ως μόνος και απόλυτος εκκλησιαστικός μονάρχης, το επέβαλαν δε δια της βίας για πρώτη φορά στην ανατολή οι επαίσχυντες σταυροφορίες των Φράγκων. Μετά την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους το 1009 εγκατέστησαν ως κατακτητές, όπως κάνουν σήμερα οι Αμερικανοί ανά τον κόσμο με τα διάφορα προτεκτοράτα τους, εναντίον των ιερών κανόνων παράνομο λατινικό πατριαρχείο. Εξεδίωξαν τους κανονικούς Έλληνες πατριάρχες, οι οποίοι έμεναν πλέον μακράν των Ιεροσολύμων, και κατέλαβαν δια της στρατιωτικής βίας όλα τα ιερά Προσκυνήματα και τα κτήματα των ναών και των μονών. Ανέχθηκαν βέβαια την παραμονή των Αγιοταφιτών μοναχών, οι οποίοι όμως ήσαν τώρα φιλοξενούμενοι μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, υπαγόμενοι στη δικαιοδοσία του Λατίνου Πατριάρχου. Η θέση και το κύρος τους βελτιώθηκε όταν, όπως διηγείται αυτόπτης λατίνος μάρτυς, ο Πουλχέριος, κατά το Πάσχα του 1101, παρόντος του Λατίνου βασιλέως Βαλδουίνου, παρά τις επίμονες προσευχές του λατινικού κλήρου και του ιδίου του βασιλέως προ του Παναγίου Τάφου, οι οποίες παρετάθησαν και στην ημέρα του Πάσχα, το Άγιο Φώς δεν βγήκε, παρά μόνον όταν αποχώρησαν οι Λατίνοι απογοητευμένοι κι έμειναν προσευχόμενοι θερμά οι Έλληνες Αγιοταφίτες, από τους οποίους προσέτρεξαν οι Λατίνοι να πάρουν το Φως (βλ. σημ. 4), συναισθανόμενοι στο βάθος την από τον ίδιο τον Θεό απόρριψη της παράνομης και βίαιης κατοχής των Παναγίων Προσκυνημάτων. Από τότε η τελετή του Αγίου Φωτός ακόμη και επί της εποχής των Σταυροφόρων και μέχρι σήμερα παρέμεινε καθαρά ελληνική τελετή, εκτός από την γνωστή απόπειρα των Αρμενίων που επέτυχαν μεν να εξαγοράσουν την άδεια από τους Οθωμανούς, απέτυχαν όμως να λάβουν το Φως, όπως και θα εκθέσουμε στη συνέχεια.
       Εκτός πάντως από το θαύμα αυτό του αγίου Φωτός φαίνεται και από άλλα γεγονότα ότι και οι ίδιοι οι Σταυροφόροι, παρά την παράνομη κατοχή των ιερών Προσκυνημάτων, θεωρούσαν τους Έλληνες ως κανονικούς κατόχους και ιδιοκτήτες, όπως φαίνεται και εκ του ότι επέτρεψαν με παρέμβαση και χρηματοδότηση του αυτοκράτορος της Ρωμανίας (=Βυζάντιο) Μανουήλ Κομνηνού να γίνουν εκτεταμένες επισκευές και διακοσμήσεις στα προσκυνήματα και στα Μοναστήρια (1169), όπως είχε γίνει ενωρίτερα και επί Αραβοκρατίας από τον Κωνσταντίνο Μονομάχο, τον προηγούμενο αιώνα (1041-1048) (βλ. σημ. 5).
       Οι "παρένθετοι" πάντως Λατίνοι πατριάρχες, όπως ορθά χαρακτηρίζονται από τον εκ Κρήτης Ιωάννη Φωκά, αξιωματούχο του Μανουήλ Κομνηνού, που επισκέφθηκε το 1187 την Παλαιστίνη, εφοβούντο τόσο πολύ την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής νομιμότητος και την επάνοδο του κανονικού Πατριάρχου στα Ιεροσόλυμα, ώστε, όταν με ενέργειες του αυτοκρά- τορος Μανουήλ Κομνηνού αναγνωρίσθηκε ο εκλεγείς το 1170 πατριάρχης Λεόντιος Β΄ (1170-1190) ως νόμιμος πατριάρχης και από τους Λατίνους βασιλείς, οι Λατίνοι κληρικοί και μοναχοί δεν του επέτρεψαν ούτε να προσκυνήσει τον Πανάγιο Τάφο, ούτε να εισέλθει στον ναό της Αναστάσεως. Προπηλακιζόμενος από τους Λατίνους ο πατριάρχης Λεόντιος και φοβούμενος τις ταραχές μεταξύ Ορθοδόξων και Λατίνων αναγκάσθηκε να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη (βλ. σημ. 6).
       Ο χαρακτηρισμός της λατινοκρατίας ως παρενθέσεως και των Λατίνων πατριαρχών ως "παρενθέτων" εκφράζει διαχρονικά την ιστορική και εκκλησιαστική πραγματικότητα. Η λατινοκρατία καταλύθηκε σε λίγο, οι δε διαδοχικά καταλαβόντες τα Ιεροσόλυμα σουλτάνοι, ο Αιγύπτιος Σαλαχεδδίν (1187) και οι μετά από αυτόν Μαμελούκοι σουλτάνοι της Αιγύπτου, εξεδίωξαν τους σταυροφόρους από την Παλαιστίνη και αποκατέστησαν τους Έλληνες ως νόμιμους κατόχους των ιερών προσκυνημάτων, χωρίς να λείψουν κατά περιόδους διωγμοί εναντίον των Ορθοδόξων και αρπαγές ναών και κτημάτων, ιδιαίτερα μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως (1453) από τους Τούρκους. Τότε έπαυσε η ευεργετική και ισχυρή προστασία των Ρωμαίων (=Ελλήνων) αυτοκρατόρων. Οι δε Μαμελούκοι σουλτάνοι της Αιγύπτου κατά το διάστημα αυτό του δευτέρου μισού του 15ου αιώνος και των αρχών του 16ου αιώνος, μέχρι δηλαδή της καταλύσεως του κράτους των Μαμελούκων και της κατακτήσεως της Συρίας, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου από τους Οθωμανούς Τούρκους (1517), προκάλεσαν πολλά δεινά στην εκκλησία των Ιεροσολύμων και στα Ιερά Προσκυνήματα. "Επί πεντηκονταετίαν όλην, αφ' ου χρόνου εάλω η Βασιλεύουσα, ουδεμία σχεδόν υπήρχε των λοιπών Εκκλησιών προς την των Ιεροσολύμων επικοινωνία, ουδείς ήρχετο προσκυνητής εις τους αγίους Τόπους, ουδείς ουδαμόθεν εφαίνετο επίκουρος της Μητρός των Εκκλησιών. Οι Έλληνες μοναχοί κατεδιώκοντο υπό των αγριών της χώρας δεσποτών Μαμελούκων, τα Προσκυνήματα ήσαν εγκαταλελειμμένα, οι ναοί σεσαθρωμένοι, και ετοιμόρροποι, οι Πατριάρχαι αποχειροβίωτοι,αποκωλυόμενοι υπό των Μαμελούκων και απ' αυτής της ελευθέρας των θρησκευ- τικών καθηκόντων επιτελέσεως" (βλ. σημ. 7).

 

    5. Επί Οθωμανών (1517-1910) βελτιώθηκε η κατάσταση. Το διαμορφωθέν καθεστώς (Status Quo) αδικεί τους Αγιοταφίτες.

       Η κατάσταση βελτιώθηκε από της κυριαρχίας των Οθωμανών, οι οποίοι δια σουλτανικών φιρμανίων ανανέωσαν τον Αχτιναμέ του Ομάρ του 638. Ήδη αμέσως μετά την κατάκτηση της Παλαιστίνης ο σουλτάνος Σελήμ Α΄ (1512-1520) με νέο Αχτιναμέ ορίζει: Οι Ρωμαίοι "τας εντός και εκτός της Ιερουσαλήμ κειμένας εκκλησίας και μοναστήρια ίνα έχωσι πάλιν καθώς και απ' αρχής υπό την κυριότητα αυτών και χρήσιν κατά τον ιερόν Αχτιναμέ του Ομάρ και τους ορισμούς των προαπελθόντων βασιλέων... και ίνα ώσι ελεύθεροι διόλου από όλα τα βίαια δοσίματα και ίνα μη ενοχλώνται από κανένα άλλο έθνος, κατά τον παρόντα μου ιερόν ορισμόν, αλλ' από πασών των φυλών ο Πατριάρχης των Ρωμαίων πρωτεύη" (βλ. σημ. 8).
       Δυστυχώς η επισήμως αναγνωριζόμενη και διαχρονικά ισχύουσα κυριότης των Ορθοδόξων Ελλήνων, επί των Παναγίων Προσκυνημάτων, παραβιάσθηκε πολλές φορές από τους αλλοεθνείς και αλλοδόξους, δια δύο αποτελεσματικών μέσων. Είτε δια της εξαγοράς αξιωματούχων Μουσουλ- μάνων με τεράστια χρηματικά ποσά, όπου διέπρεψαν κυρίως οι Αρμένιοι, είτε δια πολιτικών και διπλωματικών πιέσεων, κυρίως υπέρ των Λατίνων από μεγάλα και ισχυρά χριστιανικά κράτη της Ευρώπης (Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ολλανδία), σε περιόδους μάλιστα πολιτικής και στρατιωτικής εξασθένησης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η απ' αρχής ιδιοκτησία και κατοχή των Προσκυ-νημάτων από την Αγιοταφιτική αδελφότητα έγινε στόχος ενοχλήσεων και διεκδικήσεων. Όλα όσα σήμερα κατέχονται από τους άλλους χριστιανικούς λαούς, τόποι και λειτουργικά δικαιώματα είναι υφαρπαγή και υπεξαίρεση ξένων πραγμάτων και δικαιωμάτων, που ανήκουν αποκλειστικά κατοχή και δικαιοδοσία της μόνης κανονικής και με αδιατάρακτη ιστορική συνέχεια ελληνορθόδοξης Εκκλησίας Ιεροσολύμων, και στο ιστορικά ελληνόφωνο ποίμνιο της, το οποίο ήταν πολυπληθές, αλλά εκλάπη και αυτό μέσα στις δύσκολες ιστορικές συνθήκες. Γλωσσικά εξαραβίσθηκε σχεδόν στο σύνολο του, μεγάλο μέρος παρά ταύτα εκράτησε την Ορθόδοξη πίστη και αυτοσυνειδησία, υφιστάμενο μέχρι σήμερα άγριο και ανηλεή προσηλυτισμό, μέσω της Ουνίας κυρίως των Παπικών. Έκαναν το παν οι Λατίνοι για να μεταστρέψουν από τον εντόπιο πληθυσμό Ορθοδόξους στον Λατινισμό και να δικαιολογούν τοπικά την παρουσία τους, ως έχοντες ποίμνιο. Μέχρι του 1550 δεν υπήρχε ούτε ένας Λατίνος στην Βηθλεέμ. Μέχρι που στεκόταν όρθια και ισχυρή η Ρωμανία του Βυζαντίου είχαν οι Αγιοταφίτες πολιτική κάλυψη και προστασία απέναντι στους Μουσουλμάνους και στα ισχυρά δυτικά κράτη. Επί αιώνες κράτησαν τα Πανάγια Προσκυνήματα μόνο με την δύναμη του Θεού, αληθινοί Φύλακες του Παναγίου Τάφου, διωκόμενοι και ταλαιπωρούμενοι, συκοφαντούμενοι και προπηλακιζόμενοι. Εγνώριζαν ότι αγωνίζονται προς ωφέλειαν όχι μόνον του Γένους αλά κυρίως της Ορθοδοξίας, όπως άριστα επισημαίνει ο εμβριθής γνώστης και συγγραφεύς της Ιεροσολυμιτικής ιστορίας, αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος: "Η υπό των Αρμενίων και Λατίνων κατάληψις των Προσκυνημάτων θα ήτο μεγίστη ζημία δια το ημέτερον Γένος, όπερ επί μακρούς αιώνας και υπό περιστάσεις δυσχερεστέρας διέσωσεν αυτά, ως καθιδρύματα αυτού και ιερά σεβάσματα, αλλ' επί πλέον έμελλε να συνεπαγάγη μεγίστην ζημίαν και δια την καθόλου Ορθοδοξίαν, ήτις θα εξετοπίζετο εκ της κοιτίδος του Χριστιανισμού" (βλ. σημ. 9). Το ισχύον σήμερα καθεστώς (Status Quo) δεν διασφαλίζει τα πλήρη δικαιώματα των Αγιοταφιτών. Είναι προϊόν υποχωρήσεων και συμβιβασμών και πιέσεων Μεγάλων Δυνάμεων, ιδιαίτερα τη Γαλλίας. Ακόμη και η μεγάλη ομόδοξη Ρωσία επιχειρήσασα να προστατεύσει τα Πανάγια Προσκυνήματα, δεν κατόρθωσε να διασφαλίσει ιστορικώς και νομοκανονικώς κατοχυρωμένα πλήρη δικαιώματα των Αγιοταφιτών επί των Παναγίων Προσκυνημάτων. Επειδή υπήρχε μεγάλη διαφοροποίηση των ενδιαφερομένων ισχυρών, και ο καθένας επεδίωκε να επιβάλει τις δικές του επιδιώξεις, συμφωνήθηκε να παραμείνουν τα πράγματα, όπως είχαν διαμορφωθή μέχρι τότε, (Status Quo), αναγνωριζομένων δηλαδή των αθεμίτων αρπαγών και κλοπών των Λατίνων και των Αρμενίων. Χαρακτηριστικό του πείσματος και της αδηφάγου πλεονεξίας των Λατίνων μοναχών είναι το σωζόμενο από τον μεγάλο Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δοσίθεο ότι τον επιτευχθέντα σε κάποια περίοδο ειρηνικό διακανονισμό και γενόμενο αποδεκτό από τον εν Κωνσταντινουπόλει Λατίνο επίσκοπο και από τη Ρώμη απέρριψαν οι φανατικοί Φράροι (=μοναχοί, πατέρες) των Ιεροσολύμων, για τους οποίους ο ίδιος ο Λατίνος επίσκοπος είπε: " Οι Φράροι τότε ποιούσι μεθ' υμών αγάπην, ότε δώσετε αυτοίς πάντα τα προσκυνήματα και τας εκκλησίας", διαφορετικά "και τον άγιον τάφον, ει το γε νύν ήδη αυτοίς δώσετε, αυτοί ειρήνη τι εστίν ου γινώσκουσι" (βλ. σημ. 10). Η μικρή Ελλάδα κατά τα μέσα και το τέλος του 19ου αιώνος, οπότε εκυρώθη το προσκυνηματικό καθεστώς, αδυνατούσε να παίξει ουσιαστικό ρόλο. θα θελήσει άραγε τώρα που είναι ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, να αναλάβει τη συνέχιση της προστασίας των Ρωμαίων αυτοκρατόρων; Έχει συνείδηση της σημασίας και της παγκόσμιας ακτινοβολίας των Αγίων Τόπων;
       Σε κάθε περίπτωση πάντως τα ευρωπαϊκά δικαστήρια που εδικαίωσαν ελληνικά μοναστήρια, την περιουσία των οποίων με νόμο του 1987 ήθελε να αρπάξει το ελληνικό κράτος, στηριχθέντα από βυζαντινά χρυσόβουλλα και στα Οθωμανικά Φιρμάνια, την ισχύ των οποίων αμαθώς και ανοήτως αμφισβητούν εκκλησιομάχοι πολιτικοί και δημοσιογράφοι, υποσκάπτοντες και τα Πανάγια Προσκυνήματα και χαροποιούντες τους ανά τους αιώνες διεκδικητάς, ελπίζουμε να δείξουν ευθυκρισία και την αμεροληψία τους, αν κάποιοι επιχειρήσουν με νέες συμφωνίες και συμμαχίες να αλλάξουν το καθεστώς εις βάρος της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος. Το καθεστώς αυτό στηρίζεται στο σουλτανικό Χάττι-Σερίφ που επιδόθηκε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Κύριλλο Β΄ το 1852 και επικυρώθηκε κατόπιν από την συνθήκη του Βερολίνου (1878), η οποία με το 63ο άρθρο της ορίζει "ότι ουδεμία αλλοίωσις δύναται να επενεχθή εις το Καθεστώς (STATUS QUO) εν τοις Αγίοις Τόποις" (βλ. σημ. 11). Κανονικά οι Αγιοταφίτες πρέπει να ζητήσουν επανάκτηση πλήρη των επί αιώνες νομίμων κεκτημένων και εκδίωξη των κλεπτών και καταπατητών από τα παρανόμως κατεχόμενας.

 

6. Δολοπλόκοι, κακότροποι και φιλάρπαγες οι Αρμένιοι

       Προκλητικότεροι και θρασύτεροι μετά τους Λατίνους είναι οι Αρμένιοι, οι οποίοι, απέκτησαν κά- ποιους τόπους και κάποια λειτουργικά δικαιώματα με χρηματισμούς και δολοπλοκίες, εκμεταλ-λευόμενοι ιστορικές δυσχέρειες των Ελλήνων στις σχέσεις τους με τους Οθωμανούς.
       Ευγενείς και συνεργάσιμοι, χωρίς να δημιουργούν προβλήματα, είναι οι Κόπτες και οι Αβυσ- σίνιοι, Μονοφυσίτες και αυτοί, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν την υπό του Αιγυπτίου Σαλαχεδδίν (Σαλαδίν) εκδίωξη των Λατίνων και παρά την επιστροφή των Παναγίων Προσκυνημάτων στους Έλληνες εισέδυσαν σε τμήμα του ναού της Αναστάσεως, στον ναό της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού και στον ναό της Γεννήσεως στην Βηθλεέμ.
       Οι Αρμένιοι πρός τους οποίους οι σύγχρονοι Έλληνες νιώθουμε κάποια συμπάθεια, λόγω της κοινής με εμάς μαρτυρικής τους μοίρας και πορείας κάτω από τους Τούρκους στις αρχές του 20ου αιώνος, πού συνέβησαν οι γενοκτονίες Αρμενίων και Ελλήνων, συμπεριφέρθηκαν και συμπεριφέ-ρονται δυστυχώς ανά τους αιώνες έναντι των Ελλήνων Αγοταφιτών με πολλή σκληρότητα και αγριότητα, επιχειρούντες να κρατήσουν τα παρανόμως αποκτηθέντα και να αποκτήσουν ακόμη περισσότερα, χωρίς να έχουν κανένα ιστορικό και νομοκανονικό δικαίωμα, ούτε ακόμη και το αποκρουστικό δίκαιο του ισχυροτέρου, όπως συνέβη με τους κατακτήσαντες στρατιωτικά την Παλαιστίνη Λατίνους μέσω των σταυροφοριών, αφού ουδέποτε ούτε ως γηγενείς ούτε ως κατακτητές απέκτησαν σχέση με την γη της Παλαιστίνης. Γεωγραφικά η Αρμενία κατέχει την γνωστή γεωγραφική θέση στην Ανατολική Μικρά Ασία. Επί αιώνες ήταν επαρχία της Ρωμανίας του Βυζαντίου, η δε Εκκλησία της είχε περιορισμένη τοπική δικαιοδοσία μέσα στα εθνικά γεωγραφικά όρια της επικρατείας των Αρμενίων. Όπως ο πάπας, ως πατριάρχης της Δύσεως, δεν δικαιούται να έχει οποιαδήποτε δικαιοδοσία στην γη της Παλαιστίνης, όπου αποκλειστικά ασκεί την εκκλησιαστική δικαιοδοσία ο πατριάρχης των Ιεροσολύμων επί κεφαλής της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος, έτσι και ο Πατριάρχης των Αρμενίων έχει τοπική εκκλησιαστική δικαιοδοσία στα γεωγραφικά όρια της Αρμε- νίας.
       Ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Δοσίθεος, στο δωδέκατο βιβλίο της Δωδεκαβίβλου, αφιερώνει πολλά κεφάλαια στις εναντίον των Ελλήνων δολοπλοκίες και απάτες των Αρμενίων, με τις οποίες κατόρθωναν ιδιαίτερα με την προσφορά πολλών χρημάτων σε Τούρκους Βεζίρηδες και άλλους αξιωματούχους, να εξαγοράζουν ιερούς τόπους και λειτουργικά δικαιώματα. Τους ονομάζει "κακό-τροπον γένος και φονικόν", και περιγράφει αναλυτικά πολλές απάτες και δολοπλοκίες τους για την απόκτηση ιερών προσκυνημάτων. Παρουσιάζει μάλιστα την εκδίκαση του αιτήματος των "του ποιήσαι αυτούς την τάξιν του αγίου φωτός" από ανώτατο Τούρκο δικαστή, ο οποίος δεν άργησε να εκδώσει σωστή απόφαση και μόνο από μία απάντηση που έλαβε από ερωτηθέντα Αρμένιο: "Από τίνων δηλονότι έλαβεν ο Ώμερ (=Ομάρ) την Ιερουσαλήμ και ακούσας παρ' αυτού ότι από των Ρωμαίων είπε. Και τι κοινόν λοιπόν Αρμενίοις και τη Ιερουσαλήμ; Και λοιδορήσας τον Κατήν ήτοι τον Κριτήν δια την αναφοράν (την υπέρ των Αρμενίων) και τους γραμματείς δι' αυτό τούτο, διωρίσατο είναι τα πρωτεία των Ρωμαίων (= Ελλήνων) (βλ. σημ. 12).
       Ουδέποτε βέβαια το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων παρενέβαλε εμπόδια στους προσκυνητάς οποιουδήποτε έθνους και οποιασδήποτε χριστιανικής ομολογίας, όπως γίνεται μέχρι σήμερα, ώστε να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στα Πανάγια Προσκυνήματα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα τους αναγνωρίσει και δικαιώματα κατοχής και ιδιοκτησίας, με καταπάτηση των ιστορικά και εκκλησιο-λογικά ιδικών του δικαίων. Αυτό θα εσήμαινε να ζητήσουμε οι Έλληνες και άλλοι χριστιανικοί λαοί από το Βατικανό, να μας αναγνωρίσει ιδιόκτητους χώρους στον ναό του Αγίου Πέτρου στην Ρώμη, στον ναό του Αγίου Παύλου επίσης ή στις κατακόμβες, επειδή πηγαίνουμε να προσκυνήσουμε εκεί τους τάφους των Αποστόλων και των Μαρτύρων. Να φθάσουμε μάλιστα μέχρι του σημείου να παρεμποδίζουμε με ποικίλους τρόπους τις ακολουθίες των Λατίνων, όπως συστηματικά κάνουν μέχρι σήμερα με μεγάφωνα και άμουσες κραυγές στον ναό της Αναστάσεως και στα πέριξ Λατίνοι και Αρμένιοι.
       Κανένας δεν ημπορεί ιστορικά να αρνηθεί το γεγονός της παρουσίας Αρμενίων στους Αγίους Τόπους, όπως συνέβαινε και συμβαίνει με όλους τους χριστιανικούς λαούς, λόγω της ιδιαίτερης και μοναδικής γοητείας που ακούν τα Πανάγια Προσκυνήματα. Όσο καιρό μάλιστα οι Αρμένιοι ήσαν ενωμένοι με την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία, πριν δηλαδή να παρασυρθούν από Σύρους στην αίρεση του Μονοφυσιτισμού και στραφούν επίσημα εναντίον της Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου, εγίνοντο δεκτοί στις Ορθόδοξες Μοναστικές αδελφότητας ως μοναχοί, όπως συνέβαινε στην Ιερά Λαύρα του αγίου Σάββα, ο οποίος μαζί με τον άγιο Θεοδόσιο έσωσαν την Εκκλησία Ιεροσολύμων και όλη την Εκκλησία από τον Μονοφυσιτισμό, τον υποστηριχθέντα και από βυζαντινούς αυτοκράτορες.

    Δεν μπορούμε βέβαια στα μικρά πλαίσια ενός άρθρου να παρουσιάσουμε αναλυτικά της παράνομες ενέργειες των Αρμενίων για αρπαγή ιερών προσκυνημάτων και δικαιωμάτων. Ίσως μελλοντικώς να συνθέσουμε σε ένα άρθρο και να παρουσιάσουμε όσα ο πατριάρχης Δοσίθεος και άλλοι τους καταμαρτυρούν. Θα περιορισθούμε μόνο στην εκ μέρους του Θεού θαυματουργική απόρριψη της μέχρι σήμερα επαναλαμβανόμενης επιθυμίας τους να διώξουν τον Έλληνα πατριάρχη και να βγάλουν αυτοί το Άγιο Φως από τον Πανάγιο Τάφο. Ήδη μνημονεύσαμε κάποια προσπάθεια τους εξαγοράς Οθωμανών αξιοματούχων, ου έφθασε μέχρι των αρχιδικαστή, "του ποιήσαι αυτούς την τάξιν του αγίου φωτός". Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση το 1549 οι Αρμένιοι κατόρθωσαν να δωροδοκήσουν τον Τούρκο διοικητή ή κατ' άλλους τον ίδιο τον Σουλτάνο Μουράτ, ώστε να απαγορευθεί στον πατριάρχη Σωφρόνιο Δ΄ να βγάλει το Άγιο Φως, αντ' αυτού δε να εισέλθει στον Πανάγιο Τάφο ο Αρμένιος Πατριάρχης. Οι φρουροί έκλεισαν την Αγία Πόρτα και ο πατριάρχης Σωφρόνιος μαζί με τους άλλους Ορθοδόξους κληρικούς και μοναχούς έμειναν έξω από την Πύλη προσευχόμενοι και παρακαλούντες να δώσει ο Θεός το φως στους Αγιοταφίτες και όχι στους δολοπλόκους και σφετεριστάς Αρμενίους. Πράγματι την ορισμένη ώρα που βγαίνει το Άγιο Φως σκίστηκε η γρανιτένια εξωτερική κολώνα αριστερά της Πύλης, που μένει μέχρι σήμερα σχισμένη, και από την σχισμή βγήκε το Άγιο Φως και άναψε τα κεριά που είχε στα χεριά του ο Ορθόδοξος Πατριάρχης, ενώ ο Αρμένιος δεν κατόρθωσε να βγάλει το Άγιο Φως και ντροπιασμένος έφυγε. Λέγεται μάλιστα ότι το αξιοθαύμαστο αυτό γεγονός είδε και το μαρτύρησε ο εμίρης Τούνομ, που ήταν φρουρός στην Αγία Πόρτα. Από το θαύμα αυτό πίστεψε και έγινε Χριστιανός, γι' αυτό και οι Τούρκοι τον σκότωσαν, ώστε να μη διαδοθεί το γεγονός. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο εμίρης βρισκόταν πάνω στον μιναρέ του παρακείμενου τζαμιού και προσευχόταν. Όταν αντελήφθη το θαύμα φώναξε: "Αυτή είναι η αληθινή πίστη", και έπεσε κάτω στην γη χωρίς να πάθει τίποτε. Οι Τούρκοι για την αλλαξοπιστία του τον έκαψαν ζωντανό. Οι χριστιανό πήραν το σώμα του και το έθαψαν. Μέρος από τα οστά του φυλάσσεται στο Μοναστήρι της Μεγάλης Παναγίας (βλ. σημ. 13).

   
7. Το χρέος όλων μας

       Αυτή είναι, πέραν πάσης αμφιβολίας, η αληθινή ιστορικά και εκκλησιολογικά εικόνα για τα Πανάγια Προσκυνήματα. Οι Αγιοταταφίτες νομικά και ηθικά, κατά διαχρονική αναγνώριση, είναι οι κληρονόμοι των κτητόρων, αλλά και οι έχοντες την τοπική εκκλησιαστική δικαιοδοσία, ως επίσκοποι, κληρικοί και μοναχοί της Εκκλησίας Ιεροσολύμων, της Μητρός των Εκκλησιών. Είναι μοναδικό προνόμιο που έδωσε ο Θεός από τους Αποστολικούς Χρόνους, το ενίσχυσε με το έργο των αγίων Θεοστέπτων βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης και των άλλων ευσεβών βασιλέων της Ρωμανίας, αλλά και αρχόντων Ρωμιών επί Τουρκοκρατίας, ως και του ευσεβούς λαού των Ορθοδόξων, και το διατηρεί μέχρι σήμερα, παρά το ότι οι εσχάτως αλλοιωμένοι σε Φράγκους Ρωμιοί, κληρικοί και λαϊκοί, ακόμη και μοναχοί, δεν κατανοούν επαρκώς την σημασία και το βάρος αυτής της τιμής. Όλοι οι χριστιανικοί λαοί κάνουν το παν, χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να νομιμοποιήσουν ελάχιστη πρόσβαση και κατοχή στα Πανάγια Προσκυνήματα, να αποκτήσουν μια σπιθαμή εδάφους της Αγίας Γης. Αν άλλα έθνη είχαν αυτό το προνόμιο, θα διέθεταν από πλευράς προσώπων ό,τι εκλεκτότερο, ό,τι άριστο, για να εκπροσωπεί την Αγία Ρωμιοσύνη, τους Αγίους Αποστόλους, τους μεγάλους Αγίους Πατέρες και ασκητές της Παλαιστίνης. Αντί όμως να ενισχύουμε με ανθρώπινο δυναμικό και με άλλα μέσα τους Αγιοταφίτες, τους αφήνουμε λίγους, πτωχούς και καταφρονεμένους. Πως να επαρκέσουν και να αντέξουν το τεράστιο βάρος της φροντίδος και της διαφύλαξης των Προσκυνημάτων, αλλά και της διαποίμανσης του ορθοδόξου ποιμνίου οι ελάχιστοι και κουρασμένοι Αγιοταφίτες; Πρέπει να στείλουμε ανθρώπους ικανούς, υγιείς στην πίστη και στο ήθος, για να ξεκουράσουν τους παλιούς και να ανεβάσουν πνευματικά το επίπεδο της Αδελφότητος.
       Όσοι τώρα πάντως βρίσκονται εκεί είναι άξιοι επαίνων για τις θυσίες και τους κόπους τους και όχι εξουθενωτικών και ισοπεδωτικών σχολίων για τους αγώνες τους. Παλαιός, μη επιζών Αγιοταφίτης, ο Μητροπολίτης Γάζης Στέφανος έλεγε σε Ελλαδίτες προσκυνητές: "Να είσθε επιει- κείς, πατέρες και αδελφοί, αν δήτε κάτι στραβό εδώ στους Αγίους Τόπους. Πρέπει νάχει κανείς υπομονή μάρτυρα για να ζήσει και να εργασθεί ως ορθόδοξος κληρικός εδώ. Και αυταπάρνηση. Προσεύχεσθε να μας δίνει φωτισμό και σύνεση ο Κύριος" (βλ. σημ. 14).
       Ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος αναφερόμενος στους αγώνες που έκαναν λατίνοι και Αρμένιοι, ώστε να περιληφθούν στο επικυρούμενο τον 19ο αιώνα καθεστώς (Status Quo) ως συμμέτοχοι των Ελλήνων, λέγει μεταξύ άλλων τα εξής επαινετικά για τους Αγιοταφίτες, αλλά και για την σημασία που έδινε παλαιότερα το Γένος στα Πανάγια Προσκυνήματα: "Οι αγώνες ούτοι υπήρξαν, δυστυχώς, λυπηρόν θέαμα δεινής διαμάχης των χριστιανικών λαών περί τον άγιον του Κυρίου Τάφον, αλλ' οι Έλληνες, ανέκαθεν κατέχοντες τα ιερά Προσκυνήματα, ιδρυταί αυτών, κτήτορες και ανακαινισταί γενόμενοι, επί μακρούς χαλεπούς αιώνας φυλάξαντες αυτά, αγωνισθέντες υπέρ αυτών προ της σταυροφορικής κινήσεως των άλλων χριστιανικών λαών και μετ' αυτήν, καθήκον είχον ν' αμυνθώσι και να υποστηρίξωσι την "πατρικήν και προγονικήν αυτών κληρονομίαν", ως έλεγεν ο μέγας Πατριάρχης Δοσίθεος, εν κρισιμωτάτη περιστάσει του προσκυνηματικού αγώνος. Εν τη αμύνη αυτών ταύτη ευρέθησαν, κατ' αρχάς, ανίσχυροι ίν' αγωνισθώσι προς πολυδύναμους αντιπάλους, ου μόνον πλούτον αλλά και πολιτικά μέσα μεταχειριζομένους προς επικράτησιν εν τοις Προσκυνήμασιν. Ευτυχώς όμως διωργανωθή μεν εσωτερικώς η Αγιοταφιτική Αδελφότης, έτυχε δε της ολοπροθύμου συνδρομής του Ελληνικού Γένους, όπερ αντεπροσώπευεν εν τοις Προσκυνήμασιν. Άνευ των εκτάκτων και κολοσσιαίων ηθικών και υλικών θυσιών του Γένους αδύνατος ήτο η διεξαγωγή του αγώνος. Κατ' αυτόν πολύ ευλόγως εθεωρήθη το ζήτημα των Προσκυνημάτων, ως ζήτημα αυτής της υπάρξεως της ορθοδόξου Εκκλησίας εν τη Ανατολή, ζήτημα αυτής της υπάρξεως του Ελληνικού Γένους, ως ορθοδόξου χριστιανικού. Ο κίνδυνος του αγίου Τάφου εφαίνετο μείζων παντός άλλου εθνικού και θρησκευτικού κινδύνου, τούτου δ' ένεκα η απαίτησις αδιαπαύστων θυσιών εύρισκεν, επί αιώνας ολοκλήρους, πρόθυμον το Γένος. Τα ζητήματα του αγίου Τάφου, πάγκοινον προκαλούντα το ενδιαφέρον, ήσαν τα μόνο ζητήματα εν οις ελευθέρως εξεδηλούτο το φρόνημα αυτού, εν τη συνειδήσει δε αυτού ο άγιος Τάφος μετά των λοιπών αγίων Προσκυνημάτων προσέλαβεν όλως εκτάκτον σημασίαν. Η συχνή εμφάνισις των Αγιοταφιτών και των Πατριαρχών της Ιερουσαλήμ, ανά τας πόλεις και τα χωρία, το προσκύνημα των ετησίως μεταβαινόντων εις Παλαιστίνην και δια κωδωνοκρουσιών και λιτανειών γινομένων, κατά την επάνοδον, δεκτών, τ' ανηρτημένα εν εκάστω ναώ των πόλεων και των χωρίων "κυτία του αγίου Τάφου", αι Εγκύκλιοι των Πατριαρχών, αι αφηγήσεις περί των αγώνων των ελληνικών Μοναχών κατά των "Φράγκων" και των Αρμενίων, πάντα ταύτα υπέθαλπον την μεγάλην και ενθουσιώδη αγάπην του Γένους προς τα Προσκυνήματα, εντεταμένην και αδιάπτωτον συνεκράτουν την προσοχή αυτού, είδομεν δε οπόση υπήρξεν η αγάπη αυτή κατά την ανοικοδόμησιν του Ναού της Αναστάσεως, ήτις ευλόγως εθεωρήθη ως "θαύμα της πίστεως των Ελλήνων". Αυτή δε η αφοσίωσις προς τον άγιον Τάφον και η αγάπη ήσκησε σπουδαιοτάτην επιρροήν επί της Θρησκευτικής και ηθικής καταστάσεως του Ελληνικού Γένους, υπήρξε, κατά μέγα μέρος, εις των ζωτικωτέρων παραγόντων του ακαταβλήτου εκείνου φανατισμού, προς απόκρουσιν της σκανδαλώδους κατηχήσεως των προπαγανδών προς θρησκευτικήν αποπλάνησιν του λαού συντόνως εργαζομένων, και της αφοσιώσεως των Ελλήνων εις την θρησκείαν και τας παραδόσεις των πατέρων.  Η ηθική αυτή σημασία του υπέρ των Προσκυνημάτων αγώνος ήτο καταληπτή και εξεδηλούτο εν πάση ευκαιρία. Πάντες κατενόουν ότι ο εκτοπισμός των Ελλήνων εκ των Προσκυνημάτων έμελλε να έχη σοβαρά επακολουθήματα δια την ορθοδοξίαν" (βλ. σημ. 15).

    Χρειάζεται από όλους και από τους Αγιοταφίτες αλλά και από τους απανταχού της γης άρχοντες και λογίους του Γένους να ζωντανέψουμε αυτήν την ωραία εικόνα της σύντονης και ομόθυμης προσπαθείας υπέρ των Παναγίων Προσκυνημάτων. Η μεν Αγιοταφιτική Αδελφότης εσωτερικά να διοργανωθεί και να ενισχυθεί, όλοι δε να υποκινήσουμε την αγάπη των πιστών και ιδιαίτερα των νέων προς τον Πανάγιο Τάφο και τα άλλα Ιερά Προσκυνήματα της Αγίας Γης.

    Μπορούμε με πολλές ενέργειες να αποθαρρύνουμε τους αλλοεθνείς και ετεροδόξους να εγείρουν διαρκώς διεκδικήσεις και προβλήματα. Οι Έλληνες πολιτικοί και διπλωμάτες, ως διάδοχοι των αξιωματούχων της Ρωμανίας του Βυζαντίου. αλλά και των αρχόντων και λογάδων του Γένους επί Τουρκοκρατίας, πρέπει να αντιληφθούν ότι η διατήρηση των Παναγίων Προσκυνημάτων είναι μείζον εθνικό και εκκλησιαστικό θέμα, πρώτης προτεραιότητος. Οι εκκλησιαστικοί ταγοί στις ανταλλαγές επισκέψεων και φιλοφρονήσεων προς τους Αρμενίους να θέσουν με αυστηρότητα το θέμα της συμπεριφοράς των ομοεθνών τους, ει δ' άλλως να διακόψουν κάθε σχέση και κάθε διάλογο, για να συνετισθούν και οι Λατίνοι, οι ουδέποτε εγκαταλείψαντες τα σχέδια τους και αναμένοντες την κατάλληλη ευκαιρία να ανατρέψουν προς περαιτέρω όφελος των το υφιστάμενο Καθεστώς (Status Quo), που ήδη αδικεί τους Αγιοταφίτες. Οι τοπικοί άρχοντες, νομάρχες, δήμαρχοι κ.ά., καλούμενοι κάθε χρόνο στις τελετές των Αρμενίων για την γενοκτονία από τους Τούρκους, για την οποία όντως αξίζουν την συμπάθειά μας, να βρουν τρόπο να δείξουν την δυσαρέσκεια τους. Καλές είναι οι δημόσιες σχέσεις και οι ψηφοθηρίες προς  τις μειονότητες, αλλά όχι να προσβάλλεται και η ιστορική ευαισθησία της πλειονότητος των Ορθοδόξων Ελλήνων. Οι επίσκοποι και οι ηγούμενοι να μη προφασίζονται την τωρινή κατάσταση ως λόγο αρνήσεως να στείλουν στα Ιεροσόλυμα κληρικούς και μοναχούς . Αν δεν μεταβούν νέα πρόσωπα, νέο δυναμικό, πως θα αλλάξει η κατάσταση; Οι πνευματικοί και οι Γεροντάδες στον κόσμο, ας κατευθύνουν μερικά πνευματικά τους παιδιά προς τα Ιεροσόλυμα. Είναι εγωισμός να τα θέλουν όλα γύρω τους. Οι σύλλογοι πολυτέκνων, οι πολύτεκνοι αλλά και οι ολιγότεκνοι γονείς, ας φροντίσουν να ενισχύσουν την πολύ καλή Πατριαρχική σχολή της Σιών (Γυμνάσιο και Λύκειο) με την εγγραφή μαθητών. Η διαμονή και η σίτιση τους είναι εντελώς δωρεάν, ακόμη και οι προοπτικές περαιτέρω σπουδών σε ελληνικά πανεπιστήμια, αν δεν θελήσουν να γίνουν κληρικοί και μοναχοί, μέλη της Αγιοταφιτικής Αδελφότητος. Δυνατή Αγιοταφιτική Αδελφότητα, αριθμητικά και πνευματικά, λειτουργεί αποτρεπτικά προς άνομες διεκδικήσεις και εκδηλώσεις.
       Και προ παντός να προσευχόμαστε όλοι μας να αποκτήσει το Γένος εσωτερική ενότητα και συμφωνία επί των τιμαλφών που παραλάβαμε, και που τώρα απρόσεκτα αφήνουμε να περιφρονούνται και να ατιμάζονται με την δική μας συνέργεια. Αν αδιαφορήσουμε για τις παραδόσεις, τις αξίες, τους πατρογονικούς θησαυρούς μας, την κληρονομιά μας, θα έλθουν άλλοι να τα κληρονομήσουν και μεις θα μείνουμε με άδεια χέρια. Δεν θα μπορούν ούτε τα παιδιά μας να ξαναποκτήσουν, διότι θα έχουμε σκοτώσει τη μνήμη τους, δεν θα έχουν τίποτε μέσα τους, και ως εκ τούτου "ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος". Η θανάτωση της μνήμης των νέων είναι ο μεγαλύτερος και πιο ύπουλος κίνδυνος για το Γένος, η χειρότερη γενοκτονία, επειδή είναι κρυφή και αδιόρατη. Δεν γίνεται με όπλα, αλλά με την σχολική παιδεία και την αδίστακτη τηλεοπτική καταστροφή των αξιών, που μας συντήρησαν επί αιώνες.

 

•  1. Ματθ. 5,39: "Εγώ δε λέγω υμίν μη αντιστήναι τω πονηρώ αλλ' όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και την άλλην".
• 2. Σχετικά με τους Αρμένιους και περί του αν είναι Ορθόδοξοι βλ. Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, "Είναι οι Αρμένιοι Ορθόδοξοι; Οι θέσεις του Μ. Φωτίου", εις Θεοδώρου Ζήση, Τα όρια της Εκκλησίας, Οικουμενισμός και Παπισμός, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 126-154. Του αυτού, "Η "Ορθοδοξία" των Αντιχαλκηδονίων Μονοφυσιτών", Αυτόθι σελ. 104-125.
• 3. Βλ. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Ιστορία της Εκκλησίας Ιεροσολύμων, Έκδοσις δευτέρα επηυξημένη, Αθήναι 1970, σελ. 286-287.
• 4. Βλ. J. Mischaud, Histoire des Croisades, Paris 1856, τομ.1, σελ. 291. Το γεγονός διηγείται ως εξής ο αρχιεπίσκοπος καθηγητής Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ενθ' άνωτ., σελ. 426-427: "Διηγείται αυτόπτης Λατίνος μάρτυς, ο Πουλχέριος, ο μετά ταύτα γενόμενος Πατριάρχης, ότι κατά το έτος εκείνο ουδαμώς επεφαίνετο το άγιον Φως, παρά πάσας τας τελεσθείσας λιτανείας, καθ' ας εψάλλετο το "Κύριε Ελέησον" υπό πάντων των λιτανευόντων. "Κατελήφθημεν υπό μεγίστης λύπης και θλίψεως. Πόσαι ανακραυγαί προς τον Κύριον! πόσοι στεναγμοί, πόσοι οδυρμοί! Διότι εν οδυρμοίς πάντες εψάλλομεν "Κύριε Ελέησον" ίνα δια της ψαλμωδίας εκζητήσωμεν το έλεος του Κυρίου, αλλά και καθικετεύοντες αυτόν ουδαμώς ελαμβάνομεν το ζητούμενον, Εγένετο ήδη εσπέρα και η ημέρα έληξε και επειδή εσκέφθημεν, ότι ένεκα των αμαρτιών ημών συνέβη, ό,τι εν άλλοις χρόνοις δεν συνέβη, έκαστος ημών απεφάσισεν ενδομύχως να διορθωθή, εν οις εξήμαρτε προς τον Θεόν". Το άγιον Φως δεν εφάνη ούτε κατά την πρωίαν του Πάσχα, ο Βασιλεύς Βαλδουίνος άπελπις προσηύχετο προ του Αγίου Τάφου, ο λατινικός κλήρος ευρέθη εις λίαν δυσάρεστον θέσιν, αγνοών αν έπρεπε να τελέση η ου την εορτήν του Πάσχα, άνευ αγίου Φωτός. Εν τοιαύτη αγωνιώδει καταστάσει διατελούντες οι λατίνοι απεφάσισαν να εξελθώσι του Ναού της Αναστάσεως. Οι εναπολειφθέντες όμως εν αυτώ Έλληνες θερμότεροι εγένοντο περί τας ευχάς, ακολουθούμενοι δε υπό των Ιακωβιτών και Αρμενίων, ελιτάνευσαν, ικέτευσαν τον Θεόν και το άγιο Φως επεφάνη, πληρώσαν όλον τον Ναόν. Εν αλαλαγμώ προσέτρεξαν οι λατίνοι ίνα λάβωσι παρά των Ελλήνων το Φώς. Επαναλαμβάνομεν ότι το επεισόδιον τούτο διηγείται αυτόπτης λατίνος, όπως δε καν θελήση να εξηγήση τις αυτό, αναντίρρητον είνε, ότι οι ταπεινωθέντες και περιφρονηθέντες υπό των σταυροφόρων Έλληνες εξυψώθησαν δι' αυτού. Έκτοτε δε η τελετή του αγίου Φωτός και επί των σταυροφόρων έτι παρέμειναν ως καθαρώς ελληνική τελετή".
• 5.Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Αυτόθι, σελ. 433, 435.
• 6. Αυτόθι, 438-439.
• 7.Αυτόθι 503.
• 8.Αυτόθι 504-505
• 9.Αυτόθι 507.
• 10. Δοσιθέου Ιεροσολύμων, Περί των εν Ιεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων ή παράγραφος 9. Βλ. και Εισαγωγήν Αρχίμ. Ειρηναίου Δεληδήμου εις το πολύτομο έργο του Δοσιθέου Ιεροσολύμων, Ιστορία περί των εν Ιεροσολύμοις πατριαρχευσάντων, άλλως καλουμένη, Δωδεκάβιβλος, Θεσσαλονίκη 1982, τομ. Α΄, σελ. κη΄, εκδ. Βασ. Ρηγοπούλου.
• 11. Αρχιεπισκόπου Διοκαισαρείας Ιακώβου Καπενεκά, Οι Άγιοι Τόποι της Παλαιστίνης και το Τάγμα των Αγιοταφιτών, Ιεροσόλυμα 1989, σελ. 144 και 166.
• 12. Δοσιθέου Ιεροσολύμων, ενθ' ανώτ., τόμ. ιβ΄, σελ. 92 και 106. Βαρείς χαρακτηρισμούς όπως "φιλάρπαγες", "θρασείς", φθονεροί χρησιμοποιεί για τους Αρμενίους και ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ενθ' ανωτ., σελ. 715, 755, 757.
• 13. Βλ. Ζ. Ραπτοπούλου, Θεολόγου, Ταξιδεύοντας στην Αγία Γη, Λεμεσός 1999, σελ. 56-57. Θωμά Τσουλιά, Πρωτοπρεσβυτέρου- Θεολόγου, Τα Πανάγια Προσκυνήματα των Αγίων Τόπων και του θεοβαδίστου Όρους Σινά, Κατερίνη 1991, σελ,46-47.
• 14. Αρχιμανδρίτου Ιωαννικίου (Κοτσώνη), Εκεί περπάτησε ο Θεός, Οδοιπορικό στους Αγίους Τόπους, εκδ. Ι. Ησυχαστηρίου Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, Κουφάλια Θεσσαλονίκης 1990, σελ. 26-27.
• 15. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Αυτόθι, σελ. 860-862

ΠΗΓΗ http://www.impantokratoros.gr/31176B36.el.aspx

Συνθήκες και νόμοι που διέπουν το Νομοκανονικό Διοικητικό Καθεστώς του Ελληνορθοδόξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

Με αφορμή τις συνεχείς διεκδικήσεις των Αράβων, Λατίνων, Ρώσων, Αρμενίων, Κοπτών και Σύρων που επιδιώκουν να μεταβάλουν το διοικητικό καθεστώς στην Αγία Γη και να υφαρπάξουν τα πανάγια προσκυνήματα από τους Ελληνορθόδοξους

Με την κατάκτηση της Παλαιστίνης από τους Άραβες το 638 μ.Χ., ο χαλίφης Ομάρ Ιμπν Χαττάμπ, λαμβάνοντας υπόψιν του το μουσουλμανικό ιερό δίκαιο, εχορήγησε ασφάλεια ζωής, περιουσίας και ελευθέρας ασκήσεως της θρησκείας και της λατρείας στο «Βασίλειον Γένος» των Ελλήνων. Με τον περίφημο Αχτιναμέ (έγγραφη συνθήκη) που παρεχώρησε ο χαλίφης στον τότε πατριάρχη Ιεροσολύμων Σωφρόνιο (634-638) ανεγνωρίζονταν και κατοχυρώνονταν τα κυριαρχικά δικαιώματα των Ελληνορθόδοξων στους αγίους τόπους, στα ιερά και πανάγια προσκυνήματα της αγίας γης.

Ο επίσημος αυτός Αχτιναμές όριζε επίσης ότι οι μοναχοί και οι κάθε βαθμού κληρικοί του ελληνορθόδοξου πατριαρχείου των Ιεροσολύμων απαλλάσσονταν από την καταβολή του κεφαλικού φόρου, οι διοικητές διετάσσοντο να είναι ευμενείς και επιεικείς προς τους χριστιανούς, ενώ οι ξένοι προσκυνητές των παναγίων προσκυνημάτων υποχρεώνονταν να καταβάλλουν τίμημα αργύρου προς τον ελληνορθόδοξο πατριάρχη ως δείγμα πνευματικής υποταγής και αναγνώρισης.

Το αραβικό κείμενο, που ευρίσκεται σε χειρόγραφο της εθνικής βιβλιοθήκης των Παρισίων, αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής: «… Το παρόν διάταγμα του Omar, υιού του Khattab, είναι σύμβαση και σύμφωνο, που παρεχωρήθη στον επιφανέστατο και σεβασμιώτατο Σωφρόνιο, πατριάρχη του έθνους των αυτοκρατορικών, επί του όρους των Ελαιών, στα Ιεροσόλυμα. Περιλαμβάνει επίσης τους λαϊκούς, τον κλήρο, τους μοναχούς και μοναχές…

Ας έχουν λοιπόν πλήρη και απόλυτη ασφάλεια, όσον αφορά τη ζωή τους, τους ναούς τους, τις πεποιθήσεις τους και όλους τους προς προσκύνηση τόπους, τους οποίους κατέχουν τώρα εντός ή εκτός της Πόλεως, δηλαδή τον ΚΑΜΑΜΕ (το ναό της Αναστάσεως), το ναό της Βηθλεέμ, όπου ο Ιησούς εγεννήθη, τον μέγα ναό και το Σπήλαιον με τις τρεις αυτού Πύλες… Αυτοί και οι υπόλοιποι χριστιανοί, οι οποίοι ευρίσκονται εδώ, Γεωργιανοί και Αβησσυνοί, καθώς και Φράγκοι, Κόπτες, Σύροι, Αρμένιοι, Νεστοριανοί, Ιακωβίτες και Μαρωνίτες, οι οποίοι θα έλθουν ως απλοί προσκυνητές, θα υπάγονται στον αναφερθέντα πατριάρχη.

Ας έχουν την πρωτοκαθεδρία επί όλων των άλλων συμφώνως προς ό,τι παρεχωρήθη σ’ αυτούς… Κάθε γνήσιος πιστός, άνδρας ή γυναίκα, δικαστής ή κυβερνήτης, ο οποίος ασκεί καθήκοντα δικαστού επί της γης, πρέπει να σέβεται ό,τι πληρεξουσίως έχουμε χορηγήσει, πλούσιος ή πένης, μουσουλμάνος ή μουσουλμάνα, μαθητής του προφήτου.

Διά τον λόγο αυτό έχουμε εκδώσει χάριν αυτών το παρόν διάταγμα…».

Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453 μ.Χ., ο ελληνορθόδοξος πατριάρχης Ιεροσολύμων Αθανάσιος ο Δ΄ (1452-) μετέβη κρυφά στην Κωνσταντινούπολη και παρουσιάζοντας τον «Αχτιναμέ» του χαλίφη Ομάρ Ιμπν Χαττάμπ και τα μεταγενέστερα περί των παναγίων προσκυνημάτων έγγραφα στον Οθωμανό πορθητή Μωάμεθ τον Β΄, κατόρθωσε να διασφαλίσει και να ανανεώσει τα δικαιώματα και προνόμια των Ελληνορθόδοξων επί των παναγίων προσκυνημάτων στην αγία γη, με το παρακάτω Χάτι Σερίφ (αυτοκρατορικό διάταγμα), το οποίο ορίζει μεταξύ άλλων τα εξής:

«…Κατ’ εκείνους λοιπόν τους ορισμούς και κατά το ανέκαθεν γεγονός προς αυτούς έλεος, ελέησε και η ημετέρα βασιλεία αυτούς και διά του παρόντος υψηλωνύμου «ορισμού» επρόσταξα οι εξουσιάζοντες τις εν ξηρά και θαλάσση υποκείμενες στην βασιλεία μου επαρχίες, να υπερασπίζονται τον πατριάρχη και τους καλογέρους της Ιερουσαλήμ χωρίς να ενοχλούνται από κανένα.

Όποιος δε από τους υπέρτατους βεζύρηδες, ουλεμάδες και εξουσιαστές και δούλους της βασιλικής μου αυλής, αλλά και κάποιος από την μωαμεθανική φυλή ή προς χάριν ή προς απόλαυση άσπρων (χρημάτων), θελήσει να ανατρέψει τους παλαιούς… ιερούς και υψηλούς ορισμούς, να υποπέσει στην οργή του Θεού και του προφήτου…».

Όταν το 1517 η Παλαιστίνη κατεκτήθη από τους Οθωμανούς, ο Τούρκος σουλτάνος Σελήμ ο Α΄ παρεχώρησε επίσημο σουλτανικό έγγραφο προς τον Ελληνορθόδοξο πατριάρχη Ιεροσολύμων Δωρόθεο Β΄ Αττάλα (1505-1537), με το οποίο ανεγνώρισε στην εκκλησία των Ιεροσολύμων την πλήρη και απόλυτη κυριότητα επί των παναγίων προσκυνημάτων στους αγίους τόπους, αλλά και την απόλυτη ελευθερία για την τέλεση των θρησκευτικών και λατρευτικών τους καθηκόντων.

Το σουλτανικό έγγραφο που ονομάζεται «Περί προσκυνημάτων ορισμός», αναφέρει τα κάτωθι: «…Ο πατριάρχης λοιπόν των Ρωμαίων Αττάλας (Δωρόθεος) αφού εκλήθη, ήλθε με τους λοιπούς καλογήρους και εζήτησε τις εντός και εκτός της Ιερουσαλήμ κείμενες εκκλησίες, μοναστήρια και προσκυνήματα να τα έχουν πάλι, όπως και απ’ αρχής, υπό την κυριότητα και χρήση τους κατά τον ιερό Αχτιναμέ του Ομάρ και τους ορισμούς των προαπελθόντων βασιλέων. Επρόσταξα, λοιπόν και εγώ με τον παρόντα ιερό «ορισμό» να εξουσιάζουν…

Και να είναι ελεύθεροι διόλου από όλα τα βίαια δοσίματα και να μην ενοχλούνται από κανένα άλλο έθνος. Κατά τον παρόντα ιερό «ορισμό» μου, από όλες τις φυλές ο πατριάρχης των Ρωμαίων να πρωτεύει. Κατά τον Αχτιναμέ λοιπόν του Ομάρ Χαττάμπ και κατά τους ορισμούς των προαπελθόντων βασιλέων, έτσι έδωσα τα ίδια και εγώ και με τον παρόντα μου ιερό «ορισμό» επρόσταξα να γίνει η ενέργεια, κατά τον τρόπο που καθορίζεται…».

Και ενώ τα κυριαρχικά προνόμια των Ελληνορθόδοξων επί των παναγίων προσκυνημάτων στους αγίους τόπους ήταν δεδομένα, οι Λατίνοι εκμεταλλευόμενοι τον πόλεμο των Οθωμανών εναντίον της Αυστρίας, Πολωνίας, Ενετίας και Ρωσίας, την ήττα της Τουρκίας από την τσαρική Ρωσία και την απειλή της Γαλλίας να συμπράξει με τους εχθρούς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, σε περίπτωση μη ικανοποιήσεως των αιτημάτων τους, κατόρθωσαν να διεισδύσουν στα πανάγια προσκυνήματα και να καταλάβουν ορισμένα από αυτά. Το ελληνορθόδοξο όμως πνεύμα και πάλι εδοξάσθη και εδικαιώθη.

Με άοκνες προσπάθειες ο Ελληνορθόδοξος πατριάρχης Ιεροσολύμων Παρθένιος (1737-1766) και η ολοπρόθυμη και γενναιόδωρη συνεισφορά του ορθοδόξου γένους των Ελλήνων, είχαν ως θετικό αποτέλεσμα την απόσβεση των οικονομικών χρεών της αγιοταφητικής αδελφότητος και την έκδοση του ευεργετικού αυτοκρατορικού διατάγματος από τον σουλτάνο Οσμάν Γ΄ κατά το σωτήριο έτος 1757, στο οποίο αναφέρεται λεπτομερώς η ιστορία των παναγίων προσκυνημάτων, οι διεκδικήσεις των Λατίνων και των λοιπών ομολογιών σε βάρος των Ελληνορθόδοξων.

Με το αυτοκρατορικό διάταγμα, δικαιώνονται και πάλι οι Ελληνορθόδοξοι, επανακτώνται τα πανάγια προσκυνήματα και κατοχυρώνονται πλήρως και απολύτως τα δικαιώματα και προνόμια των Ελληνορθόδοξων τους αγίους τόπους.

Σημειωτέον, ότι με αυτό το διάταγμα, στις 23 Νοεμβρίου του 1757, εγκαταστάθηκε μονίμως Έλληνας αγιοταφίτης φρουρός στο ιερό κουβούκλιο του παναγίου τάφου και απεδόθησαν στους Έλληνες όλα τα προσκυνήματα εντός του ιερού ναού της Αναστάσεως του Κυρίου, που είχαν καταλάβει οι Λατίνοι. Στις 29 Νοεμβρίου οι Ελληνορθόδοξοι έγιναν και πάλι οι κύριοι του θεομητορικού μνήματος στην Γεσθημανή και στις 11 Δεκεμβρίου της βασιλικής της γεννήσεως στην Βηθλεέμ.

Το δε αυτοκρατορικό διάταγμα του σουλτάνου Οσμάν Γ΄ επεκύρωσε ο διάδοχός του Μουσταφά ο Γ΄. Στο τέλος του κειμένου με έμφαση υπογραμμίζονται τα εξής: «Από τώρα και στο εξής να μην ενοχλούν… οι Φράγκοι τους Ρωμαίους (Έλληνες) για κανένα λόγο και καμία αιτία, αλλά να παύσουν οριστικά οι εναντίον των Ρωμαίων ζημίες και επιβουλές…»

Ολίγα έτη αργότερα, η αρπαγή των παναγίων προσκυνημάτων από τους Λατίνους, ύστερα από τον εξαναγκασμό του σουλτάνου Αβδούλ Μετζίτ από τον αυτοκράτορα της Γαλλίας Ναπολέοντα τον Γ΄, κατέστη η απώτερη αφορμή του Κριμαϊκού πολέμου (1853-1856). Η Γαλλία και η Αγγλία συμμαχώντας με την Τουρκία εκήρυξαν τον πόλεμο κατά της Ρωσίας, η οποία απαιτούσε την αποκατάσταση του πρώην καθεστώτος στους αγίους τόπους, την εξασφάλιση των ορθοδόξων και την αναγνώρισή της ως προστάτιδος δυνάμεώς τους στην αγία γη.

Η συνθήκη των Παρισίων, στις 31 Μαρτίου 1856, επεσφράγισε μεν τις θέσεις των δυτικών δυνάμεων στο Ανατολικό ζήτημα και επαναβεβαίωσε το δόγμα της ακεραιότητος της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά δεν επέτρεπε να επεμβαίνουν στα εσωτερικά της αυτοκρατορίας. Έτσι, με τα προγενέστερα διαδοχικά επίσημα αραβικά και οθωμανικά διατάγματα διεσφαλίζετο η κυριαρχία των Ελληνορθοδόξων στους αγίους τόπους και ανεγνωρίζετο το προϋπάρχον διοικητικό καθεστώς επί των παναγίων προσκυνημάτων.

Σε απάντηση της Γαλλίας που προσεπάθησε να ανατρέψει το Status quo στους αγίους τόπους σε βάρος των Ελληνορθόδοξων, η συνθήκη των Παρισίων, στο άρθρο 9, με σαφήνεια ορίζει ότι: «… Εξυπακούεται ότι σε καμία περίπτωση δεν δίνεται το δικαίωμα στις εν λόγω δυνάμεις ν’ αναμιχθούν είτε συλλογικά είτε μεμονωμένα στις σχέσεις της αυτού μεγαλειότητος του σουλτάνου με τους υποτελείς του ή στην εσωτερική διοίκηση της αυτοκρατορίας του…».

Με την συνθήκη του Βερολίνου (1/13 Ιουλίου 1878) και συγκεκριμένα με τα άρθρα 62 και 63 δίνονται ίσα δικαιώματα σε όλους τους υπηκόους της οθωμανικής αυτοκρατορίας ανεξαρτήτως θρησκεύματος, κατοχυρώνεται το προσκυνηματικό καθεστώς στους αγίους τόπους και διασφαλίζεται η προστασία του κλήρου, των προσκυνημάτων και των διπλωματικών εκπροσώπων. Η δε καταλυτική φράση υπέρ των δικαιωμάτων και προνομίων των Ελληνορθόδοξων στα πανάγια προσκυνήματα ορίζει ότι «… καμία αλλοίωση δεν μπορεί να επέλθει στο προσκυνηματικό καθεστώς (status quo) των αγίων τόπων».

Ο νόμος με τον οποίο διοικείται σήμερα το ελληνορθόδοξο πατριαρχείο των Ιεροσολύμων υπεγράφη υπό του Ιορδανού βασιλέως Ζουσεΐν Ιμπν Ταλάλ, στις 26 Μαρτίου του 1958, επί της πατριαρχείας του Ιεροσολύμων Βενέδικτου. Είναι χρονολογικά το τελευταίο επίσημο νομοθέτημα που διασφαλίζει τον ελληνορθόδοξο χαρακτήρα του πατριαρχείου των Ιεροσολύμων και τα προαιώνια προνόμια των Ελληνορθόδοξων αγιοταφιτών επί των παναγίων προσκυνημάτων στην αγία γη.

Ο νόμος αυτός διαιρείται σε εννέα μέρη και στα 35 άρθρα του διαλαμβάνει τα σχετικά με τα καθήκοντα του πατριάρχου, την συγκρότηση και τα καθήκοντα της ιεράς συνόδου, την δομή και λειτουργία του λεγομένου μικτού συμβουλίου και των κοινοτικών τοπικών συμβουλίων, την εκλογή και τον διορισμό του πατριάρχου, των μητροπολιτών και των ποιμαινόντων επισκόπων, τα περί της παύσεως πατριάρχου και τοποτηρητού του πατριαρχικού θρόνου, τα της υποστάσεως και εσωτερικής λειτουργίας και συγκροτήσεως της αγιοταφικής αδελφότητος και τέλος, διάφορες οικονομικές και διοικητικής φύσεως διατάξεις.

Από όσα παραπάνω λεπτομερώς αναφέραμε, νομίζουμε ότι γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι ο Ελληνορθόδοξος χαρακτήρας του πατριαρχείου Ιεροσολύμων και τα δικαιώματα και προαιώνια προνόμια των Ελληνορθόδοξων επί των παναγίων προσκυνημάτων στους αγίους τόπους παραμένουν στα χέρια των Ρωμιών ως εκ θαύματος Θεού. Δεν κινδυνεύουν τόσο από εξωτερικούς παράγοντες, όσο από τις πράξεις και τις παραλείψεις των ημετέρων, οι οποίοι πολλές φορές κατά το παρελθόν αλλά και σήμερα ανοίγουν οι ίδιοι την κερκόπορτα. Όχι άλλες κερκόπορτες

Kύπρος: Ανήσυχος ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων για την κατάσταση στη Συρία

 

του Α. Βικέτου

Ανησυχία για την κατάσταση στη Συρία εξέφρασε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος, λόγω και του μεγάλου αριθμού Χριστιανών που ζουν στη χώρα, αλλά πρόσθεσε ότι "εμείς δεν είμαστε πολιτικοί και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις".

Η δήλωση έγινε μετά τη συνάντηση στη Λευκωσία αντιπροσωπείας του Συμβουλίου Εκκλησιών Μέσης Ανατολής, του οποίου η Γενική Συνέλευση αποφασίστηκε να γίνει τον Νοέμβριο στην Κύπρο.

Μετά τη συνάντηση, που διήρκεσε περίπου τρεις ώρες, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος έκανε λόγο για μία πολύ εποικοδομητική συζήτηση. Ο δε Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος στις δικές του δηλώσεις ανέφερε ότι στη Μέση Ανατολή διαδραματίζονται πολλές εξελίξεις, κοινωνικές και πολιτικές και ο ρόλος των Εκκλησιών είναι πολύ σημαντικός, όχι μόνο στον εκκλησιαστικό τομέα αλλά και στο κοινωνικό και πολιτικό. Είπε ακόμη ότι οι Χριστιανοί διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο, γιατί η παρουσία τους εκεί, συμβάλλει στην εκτόνωση του θρησκευτικού φανατισμού, στη συνδιαλλαγή, τη συνύπαρξη και στην αλληλοαποδοχή των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων και οντοτήτων, δεδομένου ότι η Μέση Ανατολή αποτελεί ένα ψηφιδωτό θρησκειών και ομολογιών.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία για τις δράσεις που μπορούν να λάβουν οι Εκκλησίες για την επιβίωση των Χριστιανών,τονίζοντας ότι η Χριστιανική παρουσία στη Μέση Ανατολή είναι απαραίτητη και αυτό φαίνεται από τα γεγονός ότι οι πολιτικές αρχές δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Επί του ιδίου θέματος, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου είπε ότι προ πολλού είχαν γίνει σκέψεις για το θέμα της επιβίωσης των Χριστιανών στην περιοχή, λόγω και των εξελίξεων και αντηλλάγησαν επ' αυτού απόψεις, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι θα δοθεί η ευκαιρία περαιτέρω συζήτησης στην Κωνσταντινούπολη, όπου μεταβαίνει για συνάντηση την 1η Σεπτεμβρίου με τον Οικουμενικό Πατριάρχη.

Η Ελληνίδα που περπάτησε το… «μονοπάτι του Ιησού»

Η Ελληνίδα που περπάτησε το… «μονοπάτι του Ιησού»

Η 24χρονη Ρωξάννη Κρυστάλλη από τη Θεσσαλονίκη διένυσε περπατώντας 90χμ, από τη Ναζαρέτ ως τη λίμνη της Γαλιλαίας, αναζητώντας το «ειρηνικό Ισραήλ»

Το "μονοπάτι του Ιησού" ξεκινά από τη Ναζαρέτ, την πόλη του Ισραήλ με το μεγαλύτερο αραβικό πληθυσμό. Στη φωτογραφία, ένα τζαμί βρίσκεται μπροστά στην Εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Ναζαρέτ. (Φωτογραφίες: Ρωξάννη Κρυστάλλη/Elijah Plymesser)

“Εξαφάνισαν” τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων

 

Γιατί αν είναι όλα νόμιμα καμωμένα τι θέση έχουν οι σιδεριές και οι κλειδαριές έξω από την πόρτα ενός «μοναχού»; Το 2005 η Παλαιστινιακή Αρχή στην προσπάθειά της να εξακριβώσει τα πραγματικά γεγονότα σχετικά με το σκάνδαλο Πύλη της Γιάφφα (αμφισβητούμενες μακροχρόνιες εκμισθώσεις ακινήτων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων σε Εβραίους) αναθέτει σε…δικούς της εμπειρογνώμονες να διερευνήσουν την υπόθεση. Το πόρισμά τους καταγράφει αποσαφηνισμένες λεπτομέρειες και καταλήγει πως «σύμφωνα με τις πληροφορίες και τα στοιχεία που λάβαμε, δεν έχουμε γεγονότα ή αποδείξεις που να ενοχοποιούν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Ειρηναίο.

Οι διαπραγματεύσεις δεν παρουσιάστηκαν ποτέ στην…στην Ιερά Σύνοδο της Αγιοταφιτικής Αδελφότητας επειδή ο μακαριώτατος δεν ήταν ενημερωμένος γι’ αυτές. Επομένως δεν επικυρώθηκαν, θέμα που καθιστά τις διαπραγματεύσεις άκυρες». Η τότε κυβέρνηση Καραμανλή απαξίωσε για άγνωστους λόγους το συγκεκριμένο πόρισμα της Παλαιστινιακής Αρχής και προχώρησε σε διαδικασίες – εξπρές για εκλογή νέου Πατριάρχη στα Ιεροσόλυμα χωρίς τεκμηριωμένη απόδειξη ενοχής του Πατριάρχη Ειρηναίου.

Παράλληλα καταστρατήγισε τους στοιχειώδεις κανόνες που διέπουν τις διπλωματικές σχέσεις στην περίπτωση επιστολής του τότε υπουργού Ιεροσολύμων κ. Ανέγκμπι «ότι το κράτος του Ισραήλ αντιτίθεται στην εκτέλεση της τελετής ενθρονίσεως του κ. Θεόφιλου, η οποία σκοπό έχει να δώσει ισχύ στην καθαίρεση του Πατριάρχη Ειρηναίου, πράξη η οποία δεν έχει αναγνωριστεί από την κυβέρνησή μας όπως νόμιμα απαιτείται».

Η μη συμμόρφωση της τότε κυβέρνησης Καραμανλή στα συμπεράσματα του πορίσματος της Παλαιστινιακής Αρχής και στις υποδείξεις του ισραηλινού υπουργού αναμφίβολα δημιουργεί τεράστια ερωτηματικά. Το επιβεβλημένο θα ήταν να θέσει «τον δάκτυλον επί τω τύπω τον ήλον» και να ωθήσει την έρευνα σχετικά με το σκάνδαλο Πύλη της Γιάφφα μέχρι το τέλος και όχι με βεβιασμένες προσπάθειες να κλείσει γρήγορα μια τόσο πολύκροτη υπόθεση που δημιούργησε τριγμούς σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

Στη δίνη του κυκλώνα και το Οικουμενικό Πατριαρχείο που η παρέμβασή του εκείνη την εποχή αποτυπώθηκε σε ένα παραπολιτικό σχόλιο της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος» (02.06.2005) και απηχεί το ρόλο που διαδραμάτισε αφού αποκαλύπτεται ότι μεσολάβησε για να εξυπηρετήσει τα σχέδια της Αθήνας. «Γεγονός είναι ότι η Πανορθόδοξος Σύνοδος για τα Ιεροσόλυμα δεν ήταν αυτό που λέμε “κορύφωση” της νομιμότητας και της κανονικότητας.

Σημειωτέον ο Οικ. Πατριάρχης δεν ήταν σύμφωνος με μια τέτοια παρέμβαση. Για πολλούς λόγους. Ωστόσο δέχθηκε ασφυκτικές πιέσεις από το εδώ Υπουργείο Εξωτερικών να κάνει κάτι. Το έκανε και με το παραπάνω, οπότε στο ΥΠΕΞ πρέπει να ετοιμάζονται να του το ανταποδώσουν.

Αρκεί τα “ανταποδοτικά τέλη” να μη θυμώσουν τον κ. Χριστόδουλο». Πραγματικά! Σύμφωνα με ένα εμπιστευτικό έγγραφο του ΥΠΕΞ που διέρρευσε και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Δαυλός» (τεύχη 284 και 311) το Οικουμενικό Πατριαρχείο 40 ημέρες μετά την Πανορθόδοξο στο Φανάρι ενισχύθηκε οικονομικά με 3.000.000 ευρώ.

Τι συμπέρασμα μπορεί να εξαγάγει κανείς από τα παραπάνω; Τι παίχθηκε στα Ιεροσόλυμα;
Τα μέλη της επίσημης επιτροπής έρευνας της Παλαιστινιακής Αρχής στην αραβική εφημερίδα Αλ Κουτς. Η συνέντευξη που έδωσαν στις 23.03.2006 τα μέλη της επίσημης επιτροπής έρευνας της Παλαιστινιακής Αρχής (Ελίας Χούρι και Τζαουάντ Μπούλους) για το σκάνδαλο Πύλη της Γιάφφα στην αραβική εφημερίδα Αλ Κουτς δεν επιδέχεται καμία παρερμηνεία. Μερικές επισημάνσεις τους είναι οι εξής:

- Η συνωμοσία είχε σκοπό τα κτήματα της Παλιάς Πόλης καθώς και άλλα που ανήκουν στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Οι εβραϊκές εταιρείες αγοράζουν για 99 χρόνια επειδή τα κτήματα κατέχουν ευαίσθητη θέση στη διαμάχη για την Ιερουσαλήμ και για πολλά χρόνια βρήκαν φτωχές ψυχές ή εμπόρους οι οποίοι κρύβονται πίσω από το ράσο και έτσι κατάφεραν να πάρουν το ένα μετά το άλλο.

- Διαπιστώθηκε η άρνηση του κ. Ειρηναίου να πωλήσει κτήματα και λόγω αυτής της αρνήσεως ενώθηκαν τα συμφέροντα των κληρικών (εχθρών του Ειρηναίου) με δεξιά ιδρύματα για να γλιτώσουν από αυτόν.
- Εμάς δεν μας νοιάζει το προσωπικό στοιχείο. Μας ενδιαφέρει η Ιερουσαλήμ, η Αραβικότητα της και πως αντιμετωπίζουμε το επικίνδυνο σχέδιο εβραιοποίησής της.

Ο Θεόφιλος ζητεί την αναγνώριση του Ισραήλ
Οκτώ μέρες πριν από αυτή την αποκαλυπτική διάσταση της αλλαξοπατριαρχίας από τους εμπειρογνώμονες της Παλαιστινιακής Αρχής –δηλαδή στις 15.3.2006– είχε εκδικαστεί στο ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ, η προσφυγή του κ. Θεόφιλου,1 με βασικό αίτημα την άμεση αναγνώρισή του από την Ισραηλινή κυβέρνηση. Στο Δικαστήριο παρέστησαν αντιπρόσωποι και των τριών διαδίκων, δηλαδή Θεοφίλου, Ειρηναίου και της κυβέρνησης του Ισραήλ, ως παρεμβαινόντων λόγω άμεσου ενδιαφέροντος.

Μετά την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας, τον λόγο πήρε ο κ. Γιάρακ (δικηγόρος Θεόφιλου), ο οποίος, μεταξύ άλλων, ζήτησε την άμεση απόφαση για αναγνώριση του πελάτη του, διότι «πανοικουμενική σύνοδος», όπως ανέφερε, καταδίκασε2 τον Πατριάρχη Ειρηναίο και αναγνώρισε στη συνέχεια τον Θεόφιλο.

Ακολούθως, μίλησε ο νομικός σύμβουλος του Ισραήλ κ. Χέλμαν. Σε έντονο ύφος απέρριψε την επιχειρηματολογία του κ. Γιάρακ, λέγοντας πως το πρόβλημα είναι ότι η πλευρά Θεοφίλου δεν έλαβε υπόψη την έννομη τάξη του Ισραήλ ως προς την εκλογική διαδικασία Πατριάρχου, πολύ περισσότερο που για την αναγνώριση ενός Πατριάρχη χρειάζεται κυβερνητικό βεράτιο, που το έχει παραχωρήσει μόλις προ διετίας στον κ. Ειρηναίο και δεν έχει λόγους να το ανακαλέσει και με έμφαση δήλωσε ότι για το κράτος του Ισραήλ ο Ειρηναίος είναι ο Πατριάρχης του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων και ο κ. Θεόφιλος έχει αναγνωριστεί ως Αρχιεπίσκοπος Θαβωρίου.

Παρεμβαίνοντας, οι δικαστές της έδρας συνέστησαν να συγκληθεί διϋπουργική επιτροπή, αφού η κυβέρνηση, ως τηρητής του νόμου και της τάξεως, έχει άμεση ευθύνη για την επίλυση του Ιεροσολυμιτικού ζητήματος στο πρόσωπο του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχου και εφόσον δεν λάβει συγκεκριμένα μέτρα, σύμφωνα με το νόμο, το δικαστήριο θα συνέλθει σε νέα δικάσιμο («Το Παρόν», 19.03.2006).

Ο Θεόφιλος ενώπιον της Διϋπουργικής Επιτροπής του Ισραήλ
Στις 11.07.2006, παρουσία του νομικού συμβούλου του Πρωθυπουργού κ. Εχούντ Ολμέρτ, τριών υπουργών και εκπροσώπων από τα υπουργεία Εσωτερικών, Εξωτερικών3 και Δικαιοσύνης, ο πρόεδρος της επιτροπής (υπουργός) Ρόνι Μπαρόν, υποδέχεται τον κ. Θεόφιλο και τους δύο δικηγόρους του, οι οποίοι παρουσιάζουν την στάση τους για το ζήτημα του Ελληνορθοδόξου Πατριάρχου Ιεροσολύμων.

Σύμφωνα με τα πρακτικά, πρώτος πήρε τον λόγο ο κ. Γιάρακ (δικηγόρος Θεόφιλου), ο οποίος, μεταξύ άλλων, θα πει ότι «η ισραηλινή κυβέρνηση δεν πρέπει να γίνεται κριτής και πρέπει να εξετάσει το θέμα μόνο από την άποψη του να μην θίγονται τα συμφέροντά της». Στη συνέχεια, ο έτερος δικηγόρος κ. Ράμι Μούγκραμπι διευκρινίζει ότι «υπάρχουν τρεις αγοραπωλησίες ακινήτων που δεν μπορούν να ολοκληρωθούν εν απουσία της αναγνώρισης του κ. Θεόφιλου», ενώ αυτό που φαίνεται να υποστηρίζει, είναι βόμβα στα θεμέλια της αλλαξοπατριαρχίας. Ο αποπεμφθείς κ. Ειρηναίος δεν είχε κρατήσει τον λόγο του προς το Ισραήλ για αγοραπωλησίες ακινήτων (τις οποίες ωστόσο ανυπόστατα και ασύστολα κατηγορήθηκε ότι έκανε για να τον ρίξουν από τον πατριαρχικό θρόνο!). Απίστευτο;

Ο επόμενος ομιλητής ενώπιον της διϋπουργικής επιτροπής, είναι ο ίδιος ο κ. Θεόφιλος. Σύμφωνα πάντα με τα πρακτικά, επισημαίνει ότι η ιστορία του Πατριαρχείου συνδέεται με τη γη του Ισραήλ και το ίδιο το κράτος και επικρίνει τις διοικητικές ικανότητες του κ. Ειρηναίου, λέγοντας ότι «διαχειριζόταν με αποτυχία τις υποθέσεις του Πατριαρχείου και γι’ αυτό εκθρονίστηκε», αποδεχόμενος ουσιαστικά ότι η αποπομπή Ειρηναίου έγινε για… κτηματομεσιτικούς λόγους! Στη συνέχεια, ο πρόεδρος της επιτροπής ρωτά τον κ. Θεόφιλο εάν έχει αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση –εγγράφως ή προφορικά– έναντι της οργάνωσης «Χαμάς».

Εκείνος το αρνείται. Στην επόμενη κρίσιμη ερώτηση του προέδρου της διϋπουργικής, η οποία διατυπώνεται με την απορία «ποιος νόμος ισχύει για το Πατριαρχείο» (διασαφήνιση καθόλου τυχαία, αφού έχει βαθύτατο πολιτικό υπόστρωμα, συνδεόμενο με μια από τις πιο σημαντικές πτυχές του Μεσανατολικού –την τύχη της Ιερουσαλήμ), ο κ. Θεόφιλος αποδέχεται πως λειτουργεί βάσει του Ισραηλινού Νόμου (τη στιγμή που ως υποψήφιος για τον πατριαρχικό θρόνο είχε δεσμευτεί να συμμορφωθεί με τον Ιορδανικό Νόμο του 19584).

Το «Παρόν της Κυριακής» (23.12.2007), με βάση τα όσα αποτυπώνονται στα πρακτικά της αρμόδιας υπουργικής ομάδας του Ισραήλ θα σχολιάσει. «Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάντως από την τελευταία συνεδρίαση που έγινε στις 23.10.2007 είναι το σημείο της πρότασης που διατυπώνεται προς την κυβέρνηση για την αναγνώριση του κ. Θεόφιλου και στο οποίο ζητείται από την κυβέρνηση του Ισραήλ να διατυπωθεί ένα καινούργιο κείμενο εξηγήσεων για την απόφαση, το οποίο μάλιστα θα συνοδευθεί από ένα γράμμα στο οποίο θα παρουσιαστεί λεπτομερώς η στάση του κ. Θεόφιλου σχετικά με τις υποχρεώσεις/δεσμεύσεις που του αποδόθηκαν, που του επιβλήθηκαν θα λέγαμε εμείς.

Είναι η πρόταση που μετέφερε στην κυβέρνηση του Ισραήλ ο υπουργός Ράφι Εϊτάν5 που είναι ο τελευταίος πρόεδρος της διϋπουργικής επιτροπής και δημιουργεί τεράστια ερωτηματικά τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν, είτε από την πλευρά της κυβέρνησης, είτε από την πλευρά του κ. Θεόφιλου Γιαννόπουλου».6

Ο συγκερασμός των συμφερόντων
Έκτοτε (από το 2008 και μετά), μέλη παλαιστινιακών οργανώσεων θεωρούν ασύλληπτο ότι για να λάβει την επίσημη αναγνώριση της Ισραηλινής κυβέρνησης ως Πατριάρχης, είναι δεσμευμένος στο Ισραήλ και τους νόμους του Κράτους επί της Ιερουσαλήμ, ενώ ως επακόλουθο αυτής της εξέλιξης, αντιμετωπίζουν με καχυποψία και τη σιωπή της Ιορδανίας στην απόρριψη εκ μέρους του κ. Θεόφιλου του Ιορδανικού νόμου που διέπει τη λειτουργία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.7

Είναι δε τόσο μεγάλος ο σκεπτικισμός και η εξαπάτηση που αιωρείται πάνω από την αναγνώριση, που κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Παλαιστινιακής Αρχής αυτοδιαψεύδουν τις προσδοκίες που είχαν οι ίδιοι καλλιεργήσει αρχικά (το 2005) και τώρα κάνουν λόγο για μία διαδικασία εκλογής, με απώτερο στόχο τον συγκερασμό συμφερόντων, μέσα από την ακίνητη περιουσία του Πατριαρχείου. Τροφή για έμμεσες σκέψεις και εικασίες διαπλοκής το χρυσοφόρο deal μεταξύ των Σιωνίτιδας Εκκλησίας και ενός εβραϊκού κατασκευαστικού ομίλου για την ανέγερση (και ουσιαστικά νομότυπη επέκταση) οικισμών σε έκταση ιδιοκτησίας του Πατριαρχείου.

Κομβική παράμετρος της έρευνάς τους, οι ημερομηνίες γύρω από την συμφωνία. Από τη μία, η κοινοπραξία που έκλεισε τη σύμβαση με το Πατριαρχείο, η «Israeli New Talpiot», συστήθηκε νομικά στις 27 Απριλίου 2009, μόλις μία ημέρα πριν την υπογραφή της συμφωνίας παραχώρησης από τον κ. Θεόφιλο! Από την άλλη, η σύγκληση της Ιεράς Συνόδου (σύμφωνα και με την ανακοίνωση που εξέδωσε η Αρχιγραμματεία στις 23.10.2009), προκειμένου να επιλέξει επιχείρηση (όμιλος Σράγα Μπιράν) και να θεσπίσει προδιαγραφές για τα «ιερά» στρέμματα στην περιοχή Ταλπιότ της Δυτικής Ιερουσαλήμ (π.χ. «χώρος πρασίνου», σε «χώρος οικοδομήσιμος») πραγματοποιήθηκε στις 17.11.2008.

Δύο μέρες μόλις μετά, ο κ. Θεόφιλος είχε επαφή, στα ανάκτορα του Αμμάν, για περισσότερες από τέσσερις ώρες, με τον πρίγκιπα Γάζι Μπιν Μαχμούντ –εξάδελφος και ανώτατος σύμβουλος του βασιλιά Αμπντάλα– αρμόδιο για θέματα θρησκευμάτων (δες και «Καθημερινή», 20.11.2008). Ανακοινωθέν τότε από τη συνάντηση δεν υπήρξε. Ωστόσο, σε επίπεδο σημειολογίας, οι Παλαιστίνιοι επαναφέρουν τώρα στη μνήμη τους τις πληροφορίες των μήντια, ότι πίσω από την αιφνίδια άρση της αναγνώρισης του κ. Θεόφιλου από το Ιορδανικό υπουργικό συμβούλιο (Μάιος 2007), ήταν ο διακαής πόθος της βασιλικής οικογένειας της Ιορδανίας για την ανάπτυξη του βαπτίσματος –ένα εκκλησιαστικό «φιλέτο» στην ανατολική όχθη του Ιορδάνη ποταμού. Τί συζήτησαν λοιπόν για περισσότερες από τέσσερις ώρες τότε οι Θεόφιλος-Γάζι;

Υπενθυμίζεται ότι ο πρίγκιπας είναι πρόεδρος της βασιλικής επιτροπής για το πρόγραμμα της τουριστικής αξιοποίησης του Ιορδάνη ποταμού και από εκείνους που βοήθησαν στην απομάκρυνση του κ. Ειρηναίου («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 20.05. 2007). Και κάτι επίσης ενδεικτικό, που αξίζει να σταθμίσει κανείς, δίπλα σε όσα ψάχνουν οι Παλαιστίνιοι. Όταν οι εφημερίδες «Έθνος» (14.09.2009) και «Παρόν της Κυριακής» (20.09. 2009) δημοσιοποίησαν στην Ελλάδα με ντοκουμέντα την σοβαρότατη πολιτική διάσταση του να ενοικιάζεις σε εβραϊκή εταιρεία για 99 χρόνια γη του Πατριαρχείου, ο κ. Θεόφιλος για να αντικρούσει την εικόνα του μπίζνεσμαν και πως ασκεί ποιμαντική αποστολή στους Αγίους Τόπους, επιστράτευσε την προσωπικότητα, ποιανού λέτε; Του πρίγκιπα Γάζι!

Τον παρασημοφόρησε «υπέρ της ειρήνης, του διαλόγου και της συναδελφοσύνης», με το ανώτατο μετάλλιο του Παναγίου Τάφου στις 1.10. 2009 στην πόλη Φχες της Ιορδανίας.
Τι κι αν οι προηγούμενες επισκέψεις του κ. Θεόφιλου εκεί, όπως στην Μαδηβά, τον Φεβρουάριο του 2009, επιβεβαίωνε το αγεφύρωτο χάσμα και τις ανυπέρβλητες συνθήκες συνεννόησης που υπάρχουν στις σχέσεις του με το ποίμνιο;

Τι κι αν μετά την τιμητική διάκριση του πρίγκιπα Γάζι, 2000 άτομα διαδήλωσαν στο Αμμάν, τον Νοέμβριο του 2009, κατά του κ. Θεόφιλου, μεταξύ αυτών και ορθόδοξοι βουλευτές;
Τι κι αν στις αρχές Μαρτίου (2010) ο πρόεδρος της ορθόδοξης κοινότητας της Ιορδανίας (αριθμεί 200.000 μέλη) κ. Ραούφ Αμπού Τζάμπερ, μέσω του Αλ Τζαζίρα Νετ και υπό τον τίτλο: «Έλληνες παπάδες συνεργάζονται με την “δύναμη κατοχής”» έκανε συγκεκριμένες καταγγελίες για εκχωρήσεις εκκλησιαστικής γης σε Ισραηλινούς;

Τι κι αν τις επόμενες ημέρες του Ιουλίου επίκειται συλλαλητήριο Αράβων ορθοδόξων στην Ιορδανία;
Η αλήθεια είναι ότι το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην εξουσία χωρίς να γνωρίζει ούτε το παρασκήνιο που οδήγησε στην απομάκρυνση του κ. Ειρηναίου, ούτε φυσικά πως εδραιώθηκε ο κ. Θεόφιλος.

Θα χρεωθεί άραγε η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ τις σοβαρές παρενέργειες της αλλαξοπατριαρχίας και όσα λάθη ξεκίνησαν επί εποχής Πέτρου Μολυβιάτη και συνεχίστηκαν επί Ντόρας Μπακογιάννη; Ο γράφων το θεωρεί αδιανόητο. Τη στιγμή που «το κράτος οικοδομείται εκ βάθρων» και η μάχη της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή έχει τα χαρακτηριστικά ενός «μαραθώνιου με ρυθμό κατοσταριού», όπως τονίζει στη Free Sunday (25.04.2010) ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας, το να χυθεί άπλετο φως στη «μυστική διπλωματία» του «Ειρηναίος-γκέιτ» δεν είναι ρεβανσισμός.

Τα λάθη του παρελθόντος (με ή χωρίς εισαγωγικά), ασφαλώς είναι για να διορθώνονται. Και η επισήμανσή τους γίνεται για να μην επαναληφθούν. Γιατί αν είναι όλα νόμιμα καμωμένα στα Ιεροσόλυμα, τι θέση έχουν οι σιδεριές και οι κλειδαριές έξω από την πόρτα ενός «μοναχού»; Είναι ένοχος ο Πατριάρχης Ειρηναίος; Ας προσκομίσουν τα αποδεικτικά στοιχεία και ας τον οδηγήσουν στο δικαστήριο. Ας τον δικάσουν και ας τον καταδικάσουν. Τουλάχιστον στη φυλακή θα απολαμβάνει τα στοιχειώδη δικαιώματα των κρατουμένων (σίτιση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, επισκεπτήριο και ίσως τη δυνατότητα επιτέλεσης των θρησκευτικών του καθηκόντων και δικαιωμάτων).

Είναι απορίας άξιο πως ο Έλληνας πρέσβης στο Ισραήλ θεωρεί φυσιολογική μία βαρβαρότητα που θίγει την ανθρώπινη αξία και κατ’ επέκταση τον πολιτισμένο κόσμο. Το ανακόλουθο γεγονός με επίφαση τραγικότητας (ενώ σηκώνει γέλια), είναι η έκκληση του κ. Θεόφιλου προς τον Ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες, να αποδώσει χάρη στον πρώην υπουργό Σλόμο Μπεν Εζρί, ο οποίος φυλακίστηκε κατηγορούμενος για διαφθορά.

Ποιος ασχολείται όμως στην Ελλάδα με όλα αυτά; Εκκλησιαστικά ζούμε στη μονοκαλλιέργεια του Βατοπαιδίου κι εκεί δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Μόνον όταν τα μποφόρ της αλλαξοπατριαρχίας θα έχουν εξελιχθεί σε τσουνάμι χωρίς να το καταλάβουμε και το τίμημα θα είναι οδυνηρό και εθνικά επιζήμιο θα αναλογιστούμε την επιπόλαιη διαχείρισή της το 2005. Και ασφαλώς θα υπάρξουν άνθρωποι, οι οποίοι θα μνημονεύσουν το λεγόμενο ότι «οι ιεροί κανόνες οσάκις παραβιάζονται, εκδικούνται σκληρά». Αλλά θα είναι αργά…

Υποσημειώσεις
1 Ο κ. Θεόφιλος, με αφορμή την καθυστέρηση της αναγνώρισης της εκλογής του από το Ισραήλ, προσέφυγε στο ανώτατο δικαστήριο κατά της κυβέρνησης Σαρόν. Σχετικές πληροφορίες ανέφεραν ότι στις αρχές Οκτωβρίου 2005 ο κ. Θεόφιλος είχε στείλει δύο προσωπικές επιστολές προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Αριέλ Σαρόν, ζητώντας να επισπεύσει την αναγνώρισή του, αποτρέποντας έτσι μία επανάληψη όσων είχαν γίνει στην εκλογή του Πατριάρχη Ειρηναίου, τον οποίο το ισραηλινό κράτος δεν είχε αναγνωρίσει για περίπου τρεισήμισυ χρόνια.

Στην ανταπάντηση από το γραφείο του κ. Σαρόν τονιζόταν ρητά πως «η ισραηλινή κυβέρνηση δεν επιθυμεί να εμπλακεί στις εσωτερικές διαμάχες του Πατριαρχείου, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν εσωτερικές φατρίες». Μάλιστα, στην επιστολή ο κ. Θεόφιλος αναγραφόταν ως «Αρχιεπίσκοπος Θαβωρίου», δηλαδή το αξίωμα που κατείχε πριν την εκλογή του, ενώ ως Πατριάρχης Ιεροσολύμων αναγραφόταν ο κ. Ειρηναίος («Ελεύθερος Τύπος» και «Ελευθεροτυπία», 29.10.2005).

2 Η Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη στο Φανάρι δεν συνεκλήθη ως δικαστήριο για να δικάσει τον κ. Ειρηναίο, όπως λέει σαφώς και η ανακοίνωση της Συνδιάσκεψης, αλλά να υποβάλλει παραίτηση ως θυσιαστική πράξη, κάτι που δεν δέχθηκε ο κ. Ειρηναίος, γιατί οι κατηγορίες εις βάρος του δεν τον αφορούσαν («Το Παρόν», 19.03.2006).

3 Κατά την ανασκόπηση των εξελίξεων που συνέβησαν στο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο και πριν παρουσιαστούν ο κ. Θεόφιλος και οι δύο δικηγόροι του ενώπιον της Επιτροπής των Υπουργών, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, ο κύριος Yaran Zeidman, κάνει γνωστό στην ομάδα που ασκούσε την επιτροπεία, ότι «η υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Θεοδώρα Μπακογιάννη, τηλεφώνησε χθες στην υπουργό Εξωτερικών κυρία Tsipi Livni και της εξέφρασε την ελπίδα της ότι η Ισραηλινή κυβέρνηση θα αναγνωρίσει τον κ. Θεόφιλο» (από τα Πρακτικά της Συνεδρίας των Υπουργών).

4 Οκτώ δεσμεύσεις περιείχε η «κρυφή» συμφωνία που υπέγραψε ο κ. Θεόφιλος με την ιορδανική κυβέρνηση, λίγες εβδομάδες πριν από την εκλογή του στον πατριαρχικό θρόνο. Το επίσημο έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών της Ιορδανίας υπογράφηκε από τον κ. Θεόφιλο στις 18.07.2005, λίγες ημέρες προτού η ιορδανική κυβέρνηση καταρτίσει τον κατάλογο των υποψηφίων για τη θέση του κ. Ειρηναίου. Στο τρισέλιδο κείμενο που φέρει την επίσημη σφραγίδα του ιορδανικού υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Θεόφιλος υπογράφει με την τότε ιδιότητά του ως Αρχιεπίσκοπος Θαβωρίου («Τα Νέα», 15.05.2007).

5. Έγγραφο του Ράφι Εϊτάν (είχε διατελέσει και αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ) με τίτλο «Αρχές Συμφωνίας με το Ελληνικό Πατριαρχείο», παραδόθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2007 στους δικηγόρους του κ. Θεόφιλου και θέτει οκτώ όρους για τον πελάτη τους, ως προϋπόθεση για την αναγνώρισή του. Σύμφωνα με το έγγραφο, ανάμεσα σε άλλα, το Πατριαρχείο υποχρεώνεται «να παραχωρήσει στο Ισραήλ το δικαίωμα προτίμησης σε κάθε νέα πώληση ή μίσθωση γης». Δηλαδή κάθε φορά που το Πατριαρχείο θα προτίθεται να πουλήσει ακίνητο, πρέπει πρώτα να ρωτήσει το Ισραήλ. Την ύπαρξη του εγγράφου αποκάλυψε η ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz» («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 24-25.03.2007).

6. Σύμφωνα με τη βιογραφία του κ. Θεόφιλου Γιαννόπουλου στην έγκριτη ιστοσελίδα www.orthodoxwiki.org, συγγενεύει με τον ελληνικής καταγωγής κ. Τζορτζ Τένετ, ο οποίος διετέλεσε υποδιευθυντής της CIA από το 1995 μέχρι το 1997 και διευθυντής της ίδιας μυστικής υπηρεσίας από το 1997 μέχρι και το 2004. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως είναι εξάδελφος (αγγλιστί cousin) του άλλοτε ισχυρού άνδρα της CIA.

7. Ενώπιον της Διϋπουργικής Επιτροπής της κυβέρνησης του Ισραήλ, ο κ. Θεόφιλος απέρριψε τον Ιορδανικό νόμο σε ό,τι αφορά το καθεστώς που διέπει τη λειτουργία του παλαίφατου Πατριαρχείου. Το αντιφατικό (και ο εμπαιγμός των ιθυνόντων) είναι πως ο κ. Ειρηναίος απομακρύνθηκε με «τον εν ισχύει Ιορδανικόν Νόμον του 1958, τον διέποντα τα του θρόνου των Ιεοροσολύμων» (δες επίσημο τριμηνιαίο περιοδικό «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ» του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τεύχος Απρίλιος-Ιούνιος 2005).

Άγιος Νεομάρτυς Παναγιώτης

 

Άγιος Παναγιώτης ο εν Ιερουσαλήμ μαρτυρήσας 

       Ο νέος μάρτυρας της πίστεώς μας μαρτύρησε στην Ιερουσαλήμ ομολογώντας τον Χριστό, κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες, σύμφωνα με τη διήγηση του Άγγλου ιεραποστόλου Ιωσήφ Wolf που διασώθηκε σε επιστολή του, η οποία γράφτηκε στην Ιερουσαλήμ στις 2 Απριλίου 1839. Λίγα χρόνια πριν, ένας νεαρός Έλληνας, που ονομαζόταν Παναγιώτης, υπηρετούσε κοντά σε κάποιον ευγενή Τούρκο που λεγόταν Οσμάν εφέντης. Όταν κάποτε μετέβη ο ευγενής αυτός Τούρκος στο τέμενος του Ομάρ που βρίσκεται στα Ιεροσόλυμα, τον ακολούθησε ο Παναγιώτης και εισήλθε στο τέμενος αυτό. Η είσοδος αυτή του Παναγιώτη στο τέμενος προκάλεσε την κατηγορία εναντίον του μερικών φανατικών Τούρκων προς τον Πασά της Δαμασκού και ο νέος θεωρήθηκε ότι μόλυνε, καθώς ήταν «άπιστος», το τουρκικό τέμενος. Ο Πασάς ζήτησε από τον νέο να δεχτεί τον μουσουλμανισμό, για να αποφύγει τον θάνατο. Όταν άκουσε την απόφαση αυτή ο Παναγιώτης με θάρρος και αποφασιστικότητα φώναξε μπροστά  στον άρχοντα αυτόν: «ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού του ζώντος, θανάτωσέ με, δεν φοβάμαι. Χριστός ανέστη.». Αφού λοιπόν δεν υπέκυπτε στις απειλές και τις κολακείες, οδηγήθηκε ο μάρτυρας από τους στρατιώτες μπροστά στην πύλη του Δαυίδ για να θανατωθεί. Εκεί έπεσε στα γόνατα και προσευχήθηκε και φωνάζοντας το «Χριστός ανέστη» μπροστά  σε πλήθος Μουσουλμάνων, δέχτηκε τον στέφανο του μαρτυρίου με αποκεφαλισμό. Το ελληνικό Μοναστήρι της Ιερουσαλήμ αγόρασε με 5000 γρόσια από τους Τούρκους το τίμιο λείψανο του μάρτυρα και το ενταφίασε με πολλές τιμές.

Εκ του Συναξαριστού Νεομαρτύρων
Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"

 

O Άγιος Φιλούμενος ο Aγιοταφίτης

 

O Κύπριος νεομάρτυρας Φιλούμενος Aγιοταφίτης († 1979)

 

 

       Σε όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του ως μέλους της Aγιοταφικής αδελφότητας o π. Φιλούμενος έζησε αθόρυβα και ταπεινά. H ασκητική ζωή και η ακρί­βεια της τήρησης των μοναχικών ιδεωδών ήταν τα κυ­ριότερα χαρακτηριστικά που τον διέκριναν. Έχοντας μυηθεί στην πνευματική παράδοση της Εκκλησίας μας από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, όπου μόναζε στο Σταυροβούνι, φρόντιζε πάντοτε να μη δημιουργεί εντυπώσεις γύρω από το όνομά του. Κύριο και βασικό μέλημά του ήταν να ζει απερίσπαστα, αθόρυβα και τα­πεινά την εν Χριστώ ζωή και να προοδεύει πνευματι­κά. Αυτοί που δεν τον γνώριζαν καλά, έμεναν ανυπο­ψίαστοι από το ορθόδοξό του ήθος και την πνευματι­κή του ζωή. Πολλές φορές μάλιστα έκανε και το σαλό για να κρύβεται από τον κόσμο. Αναφέρεται ανάμεσα στα άλλα πως για οκτώ χρόνια που ασκήτευε μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Λύδδης Υμέναιο δεν κάθισαν πο­τέ σε τραπέζι για να φάνε, αλλά έτρωγαν όρθιοι και μέσα σε κατσαρόλα για άσκηση και απλότητα.
       Στο τελευταίο του διακόνημα, στο Φρέαρ του Ια­κώβ, τον επισκέπτονταν τακτικά φανατικοί Εβραίοι, οι όποιοι απαιτούσαν να βγάλει το Σταυρό και τις ει­κόνες από την εκκλησία, αφού το θεωρούσαν προσκύνημα της Ιουδαϊκής θρησκείας. Μάλιστα ένας από αυτούς το επισκεπτόταν καθημερινά και προσευχόταν σ' αυτό. Ο π. Φιλούμενος, πιστός θεματοφύλακας των παραδοσιακών θεσμίων του Παναγίου Τάφου στο χώ­ρο της Παλαιστίνης, εξηγούσε με το ταπεινό και πράο του ύφος πως το Φρέαρ του Ιακώβ ανήκε στους χριστιανούς από πολλούς αιώνες. Θέλοντας μάλιστα να αποφεύγει εντελώς τις προκλήσεις, όταν ο Ε­βραίος αυτός εισερχόταν στην εκκλησία για να προ­σευχηθεί, σταματούσε τις ακολουθίες και τις συνέχιζε αργότερα. Στόχος του Εβραίου αυτού, όπως και των άλλων φανατικών, ήταν να μετατραπεί το Φρέαρ του Ιακώβ σε Ιουδαϊκό προσκύνημα με κάθε τρόπο. Έ­τσι, στις 29 Νοεμβρίου 1979, μέρα που η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Φιλουμένου, του επιτέ­θηκαν με τσεκούρι και τον δολοφόνησαν, ενώ τελού­σε τον εσπερινό. Στη συνέχεια λεηλάτησαν την εκκλησιά και φεύγοντας έριξαν χειροβομβίδα, ολοκλη­ρώνοντας το βέβηλο έργο τους. Ανακοίνωση της α­στυνομίας έλεγε πως η δολοφονία έγινε με τσεκούρι και χειροβομβίδα «από αγνώστους». Και βέβαια ουδέ­ποτε εξιχνιάστηκε.
       Η κηδεία του νεομάρτυρα αρχιμανδρίτη Φιλουμέ­νου του Κυπρίου έγινε στις 4 Δεκεμβρίου 1979, από το ναό της Αγίας Θέκλας. Τάφηκε στο κοιμητήριο της αγιοταφικής αδελφότητας στην Αγία Σιών μέσα σε συνθήκες βαρύτατου πένθους. Τέσσερα χρόνια αρ­γότερα, κατά την κηδεία θανούντος μέλους της αδελφότητας, ανοίχθηκε ο τάφος του π. Φιλουμένου, για να γίνει ανακομιδή των οστών. Όλοι τότε οι παρευρι­σκόμενοι αντίκρυσαν ένα εξαίρετο και θαυμαστό θέαμα. Το σώμα του νεκρού Αρχιμανδρίτη ήταν ανέπαφο και ευωδίαζε, όπως συμβαίνει και με πάρα πολλά λεί­ψανα Αγίων, όπως του αγίου Σπυρίδωνα, του αγίου Ιωάννου του Ρώσσου και άλλων. Ξανακλείσανε τον τάφο μέχρι τα Χριστούγεννα του 1984, οπότε κατά την κηδεία του αρχιεπισκόπου Πέλλης Κλαυδίου α­νοίχθηκε και πάλι. Το σώμα συνέχισε να είναι αναλ­λοίωτο και να ευωδιάζει, ένδειξη ότι ο ταπεινός δούλος του Θεού Φιλούμενος είχε καταταγεί «εν χώρα ζώντων» ως ένας από τους Αγίους Του. Το λείψανο τοποθετήθηκε με κάθε ευλάβεια σε γυάλινη λειψανοθήκη στο βόρειο τμήμα του Αγίου Βήματος στον ιερό ναό της Αγίας Σιών, όπου και γίνεται αντικείμενο προσκύνησης από χιλιάδες πιστούς.
       Παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ε­πίσημη πράξη αναγνώρισης της αγιότητάς του, ο πι­στός λαός θεωρεί τον π. Φιλούμενο ως άγιο και ως τέτοιον τον τιμά. Η αγία του ζωή, ο μαρτυρικός του θά­νατος, το άφθαρτό του σώμα, τα ομολογούμενα θαύματα που έγιναν σε πιστούς μετά το θάνατό του αποτε­λούν αναντίρρητες μαρτυρίες για την αγιοσύνη του. Η μνήμη του ας είναι αιώνια.

 

(Γεροντικό του 20ου αιώνος)